ارزیابی تأثیر مداخله سرریزشدگی به مادران بر دارایی‌های تحولی و مشکلات رفتاری برونی فرزندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، گروه کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان،

2 دانشیار گروه روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.22034/ceciranj.2024.412020.1798

چکیده

Downloaded from www.ceciranj.ir




 هدف از پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر مداخله سرریزشدگی بر دارایی‌های تحولی و مشکلات رفتاری برونی دانش‌آموزان شهر اصفهان بود. این پژوهش به‌صورت نیمه­آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با دوره پیگیری انجام شد. با روش نمونه‌گیری در دسترس با توجه به ملاک‌های ورود، 30 نفر از مادران دارای فرزندان با علائم مشکلات رفتاری برونی شهر اصفهان در دامنه سنی 10 تا 13 سال، انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. والدین گروه آزمایش در 8 جلسه‌ 90 دقیقه‌ای (هفته‌ای دو جلسه) تحت مداخله سرریزشدگی قرار گرفتند. گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه مشکلات رفتاری آخنباخ-فرم والد ((CBCL و پروفایل دارایی‌های تحولی (DAP) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌ تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر و با نسخه‌ی 26 نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. نتایج حاکی از آن بود که در دارایی‌های تحولی درونی، اثر گروه غیرمعنی‌دار و اثر زمان و همچنین تعامل زمان و گروه معنی‌دار بود (05/0P≤). در دارایی‌های تحولی بیرونی، اثر گروه غیرمعنی‌دار، اثر زمان و تعامل زمان و گروه معنی‌دار بود (05/0P≤). در متغیر دارایی‌های تحولی (کلی) هم اثر گروه، هم اثر زمان و هم اثر تعامل زمان و گروه معنی‌دار بود (05/0P≤). در نمره کل مشکلات رفتاری برونی و مؤلفه رفتار پرخاشگرانه، اثر گروه، زمان و همچنین تعامل زمان و گروه معنی‌دار بود (05/0P≤). در حالیکه در مؤلفه رفتار قانون‌شکن، اثر گروه و اثر تعامل زمان و گروه معنی‌دار و اثر زمان، غیرمعنی‌دار شد (05/0P≤). به‌علاوه، نتایج در مرحله‌ی پی‌گیری نیز در سطح (05/0α=) تداوم داشت. بر اساس یافته‌‎های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که مداخله سرریزشدگی دارای تلویحاتی روان‌شناختی و تربیتی برای مادران دانش‌آموزان با مشکلات رفتاری برونی بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluates the effectiveness of the Spillover intervention to mothers on the children Developmental Assert and externalized behavioral problems

نویسندگان [English]

  • Ali Torkashvand 1
  • Amir Ghamarani 2
1 MA, Dept. of Psychology and Education of Children with Special Needs, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Psychology of People with Special Needs, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

The present study evaluates the effectiveness of a spillover intervention on the developmental assets and externalized behavioral issues of children in the city of Isfahan. Employing a quasi-experimental design encompassing pretest, posttest, and follow-up phases, the study selected thirty mothers of 10-13-year-old students exhibiting externalized behavioral problems in Isfahan through convenience sampling, allocating them into experimental and control groups. The experimental cohort participated in eight 90-minute sessions of the spillover intervention, while the control group received no intervention. Research instruments included Achenbach’s Child Behavior Checklist-Parent Form (CBCL) and developmental asset profiles (DAP). Data analysis utilized univariate and multivariate analysis of covariance (ANCOVA) tests conducted via SPSS 26 software. The results indicate that while the effect of the group on internal developmental assets is insignificant, the effects of time and time-group interaction are significant (P≤0.05). Similarly, for external developmental assets, the group effect is insignificant, with significant effects observed for time and time-group interaction (P≤0.05). In terms of total developmental assets, all factors—group, time, and time-group interaction—are significant (P≤0.05). Concerning total scores of externalized behavioral problems and the aggressive behavior component, significant effects are noted for time, group, and time-group interaction (P≤0.05). However, for law-breaking behavior, the effects of group and time-group interaction are significant, while the effect of time is insignificant (P≤0.05). Moreover, these results are consistent during the follow-up phase (α=0.05). Based on the findings, it can be concluded that spillover intervention yields consequences and holds educational and psychological implications for mothers of students exhibiting externalized behavioral problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Developmental Assert
  • Externalized Behavioral Problems
  • Spillover

مراجع

ترکاشوند، ع.، و قمرانی، ا. (1402). ارزیابی اثربخشی مداخله سرریزشدگی بر پردازش هیجانی و خود نهان‌سازی مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی. روانشناسی افراد استثنایی. 13(51)، 81-49.
تهرانی دوست، م.، شهریور، ز.، محمودی قرایی، ج.، و علاقبندراد، ج. (1387). تأثیر آموزش تربیت سازنده فرزندان به والدین در کاهش مشکلات رفتاری کودکان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار). 14(4)، 379-371.
دوستانی، ش.، و قمرانی، ا. (1400). مقایسه اثربخشی آموزش اجتماعی کردن هیجانات و آموزش استعاره‌های فرزندپروری به مادران بر احساس شرم کودکان با مشکلات رفتاری درونی­شده. پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری. 11(2)، 27-42.
Downloaded from www.ceciranj.ir
دهقان حصار، م.، (1391). رابطه‌ی سرمایه‌های تحولی و خودتنظیم با هویت اخلاقی در دانش‌آموزان دختر پایه اول دبیرستان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی، دانشگاه تهران.
رحیمی، م. اکرمی، ن.، و قمرانی، ا. (1400). اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت بر خودکارآمدی و سبک والدگری مادران کودکان با اختلالات درونی‌سازی­شده و برونی‌سازی­شده. روانشناسی بالینی و شخصیت. 19(1)، 107-93.
مرادی، ش.، کرد نوقابی، ر.، یعقوبی، ا.، و رشید، خ. (1397). تبیین خرد بر مبنای دارایی‌های تحولی و میانجی­گری بالندگی (ارائه مدلی علّی). پژوهش در نظام­های آموزشی. 12(41)، 7-25.
مقدم، م.، و قمرانی، ا. (1400). تدوین بستۀ والدگری خردمندانه براساس آموزه‌های امام علی (ع) و ارزیابی اثربخشی آن بر رابطۀ والد-فرزند و علائم مشکلات رفتاری درونی‌شدۀ فرزندان دختر. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی. 12(4)، 1-22.
موحدیان، ز.، قمرانی، ا.، سجادیان، ا. (1401). اثربخشی آموزش فراشناخت و تحول مثبت نوجوانی بر تاب‌آوری و بهزیستی تحصیلی دانش‌آموزان دختر با مشکلات رفتاری. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی. 18(72)، 284-271.
مینایی، ا. (1385). انطباق و هنجاریابی سیاهه رفتاری کودک آخنباخ، پرسشنامه خودسنجی و فرم گزارش معلم. کودکان استثنایی. 6(1)، 558-529.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 اردیبهشت 1402
  • تاریخ بازنگری: 14 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 01 تیر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار