اثر‎‎بخشی برنامه آموزشی تنظیم هیجان بر ناگویی هیجانی دانش‎‎آموزان کم‎ شنوا

دانادل, مهرشید; عاشوری, محمد

doi:10.22034/ceciranj.2023.415456.1801

اثر‎‎بخشی برنامه آموزشی تنظیم هیجان بر ناگویی هیجانی دانش‎‎آموزان کم‎ شنوا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش افراد با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

² دانشیار، گروه روان‌شناسی و آموزش افراد با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.22034/ceciranj.2023.415456.1801

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر ناگویی هیجانی دانش‎آموزان کم‎شنوا بود. روش پژوهش از نوع شبه‎آزمایشی با طرح پیش‎آزمون- پس‎آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری را کلیه دانش‎آموزان کم‎شنوای شهر اصفهان در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ شامل شدند. نمونه پژوهش شامل ۳۰ دانش‎آموز کم‎شنوای پایه چهارم تا ششم دبستان بود که به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل (در هر گروه ۱۵ نفر) جایگزین شدند. ابزاری که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت پرسشنامه ناگویی هیجانی تورنتو (TAS) با خرده‌مقیاس‌های دشواری در توصیف احساسات، دشواری در شناسایی احساسات و تفکر عینی بود. گروه آزمایش، در ۸ جلسه آموزش برنامه تنظیم هیجان (هفته‌ای ۲ جلسه) شرکت کردند؛ در حالیکه گروه کنترل در این جلسات شرکت نکردند. داده‌های پژوهش با روش تحلیل کوواریانس تک متغیری و چندمتغیری در نرم‌افزار SPSS-26 تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش تنظیم هیجان بر ناگویی هیجانی (۰۰1/۰P=)، دشواری در توصیف احساسات (۰۰1/۰P=) و دشواری در شناسایی احساسات (017/۰P=) دانش‎آموزان کم‎شنوا تأثیر معناداری داشت. یافته‌های این پژوهش اطلاعات مفیدی را در ارتباط با آموزش تنظیم هیجان به این دانش‎آموزان فراهم می‌کند. بنابراین، روان‌شناسان و معلمان می‌توانند از آموزش تنظیم هیجان برای بهبود ناگویی هیجانی کودکان و نوجوانان کم‎شنوا استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Emotion Regulation Training Program on Alexithymia in Students with Hearing Loss

نویسندگان [English]

Mehrshid Danadel ¹
Mohammad Ashori ²

¹ M.A. Student of Psychology and Education of People with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

² Associate Professor, Department of Psychology and Education of People with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

The present study investigated the effectiveness of emotion regulation training on the alexithymia of students with hearing loss. The research method was quasi-experimental, with a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population included all primary school students with hearing loss in Isfahan City in the 2022-2023 academic year. The research sample included 30 fourth- to sixth-grade students with hearing loss who were randomly selected and placed in the experimental and control groups (15 people in each group). The tool used in this study was the Toronto Alexithymia Questionnaire (TAS), and its subscales are difficulty in describing feelings, difficulty in identifying feelings, and objective thinking. Univariate and multivariate covariance analyses in SPSS-26 software analyzed the research data. The experimental group attended eight emotion regulation training sessions (2 sessions a week), while the control group did not attend these meetings. The results showed that emotion regulation training significantly affected alexithymia (p = 0/001) and subscales of difficulty in describing emotions (p = 0/001) and difficulty in identifying feelings (p = 0/017) in students with hearing loss. This research provides valuable information regarding emotion regulation training for these students. Therefore, psychologists and teachers can use emotion regulation training to improve alexithymia in children and adolescents with hearing loss.

کلیدواژه‌ها [English]

alexithymia
emotion regulation
hearing loss
students

مراجع

احمدی، ش.، و بلقان آبادی، م. (۱۳۹۸). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر ناگویی هیجانی نوجوانان دختر. مجله تحقیقات علوم رفتاری. ۱۷(۳)، 366-359.

ایراننژاد، س. (۱۴۰۰). اثربخشی آموزش تنظیم هیجانی بر مبنای مدل گراس بر عملکرد تحصیلی و حل‎مسئله در دانش‎آموزان دختر مقطع متوسطه اول. فصلنامه ایدههای نوین روانشناسی. ۸ (۱۲)، ۸-۱.

بشارت، م. ع. (۱۳۹۲). مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو: پرسشنامه، روش اجرا و نمرهگذاری (نسخه فارسی). روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی. ۱۰(۳۷)، ۹۲-۹۰.

حسنی، ب.، و طاهر، م. (۱۳۹9). بررسی تأثیر آموزش تنظیم هیجان بر حل مسئله اجتماعی، دانش هیجانی و تنظیم هیجانی کودکان پیشدبستانی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. ۶۳(۲)، ۲۴۸۹-۲۴۸۳.

جراره، ج.، رحیمیان بوگر، ا.، و حسینی، ف. (۱۳۹1). نقش آلکسی تایمیا و عوامل جمعیتشناختی در پیشبینی عملکرد خانواده و موفقیت تحصیلی فرزندان زوجهای مراجعهکننده به مراکز مشاوره و رواندرمانی. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش. 9(3)، ۲۲-۷.

جوادیان، س. ر.، خالقی، ل.، و فتحی، م. (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش تنظیم هیجانی بر عاطفه منفی و تابآوری مادران دارای فرزند معلول. نشریه روان پرستاری. 6(۵)، 33-25.

رضایی، م.، جعفری، غ. ر.، آقایی، ح.، و کریمی، م. (۱۳۹۵). اثربخشی آموزش تکنیک‌های تنظیم هیجان بر ناگویی خلقی در سربازان. دستاوردهای روانشناسی بالینی. ۲(۳)، ۱۱۴-۹۹.‎

عاشوری، محمد (۱۴۰۰). روانشناسی، آموزش و توانبخشی افراد با آسیب شنوایی. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.

عاشوری، م.، و رشیدی، ا. (۱۳۹۸). اثربخشی آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر انعطافپذیری شناختی. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی. ۱۰(۲)، ۲۵۹-۲۵۰.

قوامی، م.، کاظمیان مقدم، ک.، غلامزاده جفره، م.، و شهبازی، م. (۱۴۰۲). مقایسه اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت و آموزش تنظیم هیجان بر انعطافپذیری شناختی و احساس تنهایی در افراد وابسته به مواد خودمعرف به سازمان بهزیستی. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی. 17(۶۷)، 180-153.

لشکری، آ.، دهقانی، م.، صادقی فیروز آبادی، و.، حیدری، م.، و خطیبی، ع. (۱۴۰۰). مدلسازی معادله ساختاری اختلال شخصیت مرزی و ناگویی هیجانی: نقش واسطه‌ای افسردگی و اضطراب. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی. ۱۶(۶۴)، 17-1.

متین، ح.، اخوان غلامی، م.، و احمدی، ص. (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تعامل والد-کودک مادران دارای فرزند با ناتوانی یادگیری. فصلنامه علمی ناتوانیهای یادگیری. 18(۲۸)، ۸۹-70.