اثربخشی برنامه فرزندپروری بر اساس مدل بارکلی بر تعامل مادر و کودک با اختلال رفتاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

2 دانشیار، گروه مشاوره، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

3 ستادیار، گروه مشاوره، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف تعیین میزان اثربخشی برنامه فرزندپروری بر اساس مدل بارکلی بر تعامل مادر و کودک با اختلال رفتاری در شهر ورامین انجام شد. روش: پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی و طرح مورد استفاده در این پژوهش طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری در این پژوهش کلیه مادران کودکان با اختلال رفتاری مراجعه کننده به کلینیک مشاوره ارمغان در سال 1398 بودند. گروه نمونه مشتمل بر 30  نفر بود که به صورت در دسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 10 جلسه 80 دقیقه‌ای، هفته‌ای دو بار در جلسات گروهی فرزندپروری بر اساس مدل بارکلی شرکت کرد و گروه کنترل هیج مداخله‌ای دریافت نکرد.  ابزار به کار گرفته شده در پژوهش حاضر مقیاس رابطه کودک-والد رابرت سی. پیانتا (1992) بود. داده­های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نسخه 24 نرم‌افزار SPSS تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که برنامه فرزندپروری بر اساس مدل بارکلی تاثیر معناداری بر تعامل و همچنین خرده‌مقیاس‌های تعارض، نزدیکی و وابستگی مادر و کودک با اختلال رفتاری داشت (001/0P<). نتیجه‌گیری: آموزش برنامه فرزندپروری بر اساس مدل بارکلی می‌تواند تعامل مادر و کودک با اختلال رفتاری را بهبود بخشد؛ بنابراین، برنامه‌ریزی به منظور استفاده از این برنامه اهمیت خاصی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of parenting program based on Barkley model on interaction of mother-child with behavioral disorder

نویسندگان [English]

  • Ahmad Saberi Rad 1
  • Hassan Heydari 2
  • Hosein Davoudi 3
1 Ph.D. Student in Consultation, Department of Consultation, Islamic Azad University, Khomein Branch, Khomein, Iran
2 Associate Professor, Department of Consultation, Islamic Azad University, Khomein Branch, Khomein, Iran
3 Assistant Professor, Department of Consultation, Islamic Azad University, Khomein Branch, Khomein, Iran
چکیده [English]

Aim:The aim of this research was to investigate of parenting program based on Barkley model on interaction of mother-child with behavioral disorder in Varamin City. Method:The present research was a quasi-experimental study with pre-test, post-test design and control group. The participants were 30 mothers of children with behavioral disorder from consultation clinic of Armaghan in 2019 academic year who were selected by convenient sampling method. Subjects were divided into experiment and control groups, each group consisting of 15 mothers randomly. The experiment group participated in 10 sessions of parenting program based on Barkley model (twice a week; each session lasted 80 minutes), while the control group did not. The research tool included Robert C. Piyanta’s Child-Parent Relationship Scale (1992). Multivariate analysis of covariance was used by SPSS24 for analyzing the data.  Results: The results showed that parenting program based on Barkley model had a significant effect on the interaction and also conflict, closeness and dependency subscale in mother-child with behavioral disorder (P<0/001). Conclusion: The parenting program based on Barkley model can increase interaction of mother-child with behavioral disorder. Therefore, planning for providing this program has a particular importance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Behavioral disorder
  • Mother-child Interaction
  • Parenting
اصلانی، خالد؛ وارسته، مرضیه و امان‌الهی، عباس (1395). اثربخشی آموزش برنامه والدگری مثبت بر کیفیت تعامل والد- کودک. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(28)، 183-201.
بهروز سرچشمه، سعیده؛ عاشوری، محمد و انصاری شهیدی، مجتبی (1396). اثربخشی آموزش شناختی بر میزان توجه و حافظه فعال کودکان با اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 8(21)، 6-15.
حمیدی، فریده و محمدیخراسانی، فرنگیس (1396). اثربخشی مشاوره گروهی شناختی رفتاری والدین کودکان بیش‌فعال بر اختلالات رفتاری فرزندان. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 8(22)، 50-60.
سهرابی، فرامرز؛ اسدزاده، حسن و عربزاده کوپانی، زهره (1393). اثربخشی آموزش والدینی بارکلی بر کاهش نشانه‌های اختلال نافرمانی مقابله‌ای در کودکان پیش‌دبستانی. روان‌شناسی مدرسه، 3(2)، 82-103.
ضرغامی، الهام؛ احدی، حسن؛ اطهاری، سید شمس‌الدین و کراسکیان، آدیس (1396). مقایسه سلامت عمومی و پرخاشگری در مادران کودکان مبتلا به آسم و مادران کودکان با اختلال رفتاری. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 8(22)، 78-70.
عاشوری، محمد و احمدیان، زهرا (1397). بررسی اثربخشیبرنامهسال‌هایباورنکردنیبرتعاملمادرو کودکبااختلالرفتاری. فصلنامه افراد استثنایی، 8(30)، 217-199.
عاشوری، محمد؛ افروز، غلامعلی؛ ارجمندنیا، علی اکبر؛ پورمحمدرضای تجریشی، معصومه و غباری‌بناب، باقر (1394). اثربخشی برنامه والدگری مثبت بر خودکارآمدی والدینی و تعامل­ مادر-کودک دارای کم‌توانی­هوشی. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 23(5)، 489-500.
عاشوری، محمد و جلیل‌آبکنار، سیده سمیه (1397). دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر. چاپ دوم. تهران: انتشارات رشد فرهنگ. 
عیسی‌نژاد، امید و خندان فریده (1396). مقایسه اثربخشی آموزش فرزندپروری مثبت و مدیریت والدین بر سبک‌های والدگری مثبت و مشکلات رفتاری-هیجانی کودکان. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های مشاوره، ۱۵ (۶۲)، ۹۸-۱۲۵.
فرشاد، محمدرضا؛ نجارپوریان، سمانه و شنبدی فرزاد (1397). تأثیر آموزش والدگری مثبت مبتنی بر روی‌آورد ساندرز بر شادزیستی و تعارض والد- فرزندی دانش‌آموزان. فصلنامه سلامت روان کودک، ۵ (۱)، ۵۹-۶۷.
میرز، لاورنس اس؛ گامست، گلن و گارینو، ا. جی (2006). پژوهش‌های چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر). چاپ اول. ترجمه حسن‌پاشا شریفی، ولی‌الله فرزاد، سیمین‌دخت رضاخانی، حمیدرضا حسن‌آبادی، بلال ایزانلو و مجتبی حبیبی (1391). تهران: انتشارات رشد.
نریمانی، محمد؛ شاهعلی، اعظم و ابوالقاسمی عباس (1393). اثربخشی آموزش مدیریت والدین بر مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی/کم‌توجهیفصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 9(36)، 135-154.