اثربخشی آموزش برنامۀ اوقات فراغت عرش بر سلامت روانی مادران کودکان آهسته‌گام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین- پیشوا، ایران

2 دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش برنامۀ اوقات فراغت عرش بر سلامت روانی مادران کودکان آهسته‌گام بود. پژوهش حاضر یک مطالعۀ نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه کنترل بود. نمونۀ آماری این پژوهش را 30 نفر از مادران کودکان آهسته‌گام و فرزندان آن‌ها تشکیل می‌دادند کهبه روش نمونه‌گیری در دسترس از مدارس استثنایی شهر تهران در سال تحصیلی 1397 انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی و به‌طور مساوی در یکی از دو گروه آزمایش و گروه کنترل (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش در 16 جلسۀ آموزش برنامۀ اوقات فراغت عرش (هفته‌ای 2 جلسه؛ هر جلسه 60 دقیقه‌) شرکت کردند؛ در حالی که گروه کنترل در این جلسات شرکت نداشت. آزمودنی‌ها با استفاده از پرسشنامۀ سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر ارزیابی  (1993) ارزیابی شدند. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری با به‌کارگیری نسخۀ 23 نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته‌های این پژوهش نشان داد که بعد از مداخله، میانگین نمرات سلامت روانی و خرده‌مقیاس‌های آن (علائم جسمانی، اضطراب، نقص در عملکرد اجتماعی و افسردگی) در گروه آزمایش به‌طور معناداری کم‌تر از گروه کنترل بود، به بیان دیگر، مداخله تأثیر مثبتی بر سلامت روان گروه آزمایش داشت. آموزش برنامۀ اوقات فراغت عرش باعث بهبود سلامت روانی مادران کودکان آهسته‌گام شد. بنابراین، برنامۀ اوقات فراغت ویژه‌ای نیاز است تا سلامت روانی مادران کودکان آهسته‌گام افزایش یابد.
کلید واژه‌ها

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Arsh Leisure Time Program training on mental health in mothers of slow paced children

نویسندگان [English]

  • Atena Yosef zadeh 1
  • Somayeh Jalili Abkenar 2
  • Mohammad Ashori 3
1 M.A. student in Psychology, Islamic Azad University, Varamin-Pishva Branch, Iran
2 Ph.D., Department of Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Aim. The aim of this study was to investigate the effectiveness of Arsh Leisure Time Program training on the mental health in mothers of slow paced children in Tehran city. Methods. The present research was a semi-experimental study with pre-test, post-test design and control group. The study sample included 30 mothers and their slow paced children who were selected by convenient sampling method from exceptional schools in Tehran city in 2018 academic year, and were divided into experiment and control group (each consisting of 15 individuals) randomly and equally. The experiment group participated in Arsh Leisure Time Program training for 16 sessions (two sessions weekly; each lasting for 60 minutes), while control group did not. The tool used in present research was Goldberg and Hiller's General Health Questionnaire (1993). Data were analyzed by multiple analysis of covariance through SPSS24. Results. The findings of this research showed that there was a significant decrease in mean scores of general health and subscales (somatic symptoms, anxiety, social dysfunction and depression) in experiment group at the post-test in comparison to control group. In other words, the intervention had a positive effect on the mental health of experiment group. Conclusion. Arsh Leisure Time Program training led to improve the mental health in mothers of slow paced children. Therefore, a specific leisure time program is necessary in order to increase mental health in mothers of slow paced children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arsh leisure time program
  • mental health
  • mothers
  • slow paced children
منابع
آقاجانی، سیف‌الله.، افروز، غلامعلی.، نریمانی، محمد.، غباری‌بناب، محمدباقر و محسن‌پور، زینب (1393). اثربخشی روش آموزشی حل‌مساله اجتماعی در ارتقاء تعامل مادر کودک در مادران کودکان آهسته‌گام. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4(4): 691-717.
امانی، سعیده.، برجعلی، احمد و سهرابی، فرامرز (1389). اثربخشی آموزش مهارت زندگی بر بهبود سلامت عمومی دانش‌آموزان دختر سال سوم متوسطه. همایش منطقه‌ای کودک و نوجوان. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، 17-1.
بهروز سرچشمه، سعیده.، عاشوری، محمد و انصاری شهیدی، مجتبی (1396). اثربخشی آموزش شناختی بر میزان توجه و حافظه فعال کودکان با اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 8(21): 6-15.
پالاهنگ، حسین (1385). بررسی همه‌گیرشناسی اختلال‌های روانی در شهر کاشان. فصلنامه اندیشه و رفتار، 2(4): 27-19.
جلیل‌آبکنار، سیده سمیه.، افروز، غلامعلی، ارجمندنیا، علی اکبر و غباری‌بناب، باقر (1397). تدوین و اعتباریابی برنامۀ اوقات فراغت عرش به منظور تقویت حافظه فعال، ظرفیت شناختی و مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان آهسته‌گام. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 1(26): 7-20.
حمیدی، فریده و محمدیخراسانی، فرنگیس (1396). اثربخشی مشاوره گروهی شناختی رفتاری والدین کودکان بیش‌فعال بر اختلالات رفتاری فرزندان. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 8(22): 50-60.
زارع،بیژن و مالکیعذاری، علیرضا (1394).  مطالعهرابطهنظامارزشیونحوهگذراندناوقاتفراغتجواناندرشهرستان دشتآزادگان. فصلنامهانجمنایرانیمطالعاتفرهنگیوارتباطات، 11(39): 143-171.
خواجه نوری، بیژن و مقدس، علی اصغر (1387). بررسیعواملاجتماعیوفرهنگیمؤثربرمیزانگذران اوقاتفراغت؛موردمطالعه:دانش‌آموزاندبیرستانی شهرستان آباده. پژوهشنامهعلومانسانیواجتماعی، 133-156.
کاویانی، حسین.، موسوی، اشرف سادات و محیط، احمد (1380). مصاحبه آزمون‌های روانی. تهران: سنا.
کم، عبدالحمید.، کرمی، مرتضی.، مقصود خندقی، امین و مشهدی، علی (1394). تأثیر برنامه‌های درسی اوقات فراغت بر مهارت‌های فراغتی دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه شهر مشهد. پژوهشدربرنامه‌ریزیدرسی، 2(19): 128-141.
میرز، لاورنس اس.، گامست، گلن و گارینو، ا. جی. (1391). پژوهش‌های چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر). چاپ اول. ترجمه حسن‌پاشا شریفی، ولی‌الله فرزاد، سیمین‌دخت رضاخانی، حمیدرضا حسن‌آبادی، بلال ایزانلو و مجتبی حبیبی. تهران: رشد.
مدنی، زهرا.، غلامعلی لواسانی، مسعود و اژه‌ای، جواد (1395). بررسی رابطۀ تاب‌آوری و حمایت اجتماعی با بهزیستی روان‌شناختی در مادران با دانش‌آموزان آهسته‌گام و عادی. مجله مطالعات روا‌ن‌شناسی و علوم تربیتی، 1(3): 27- 42.
عاشوری، محمد و جلیل‌آبکنار، سیده سمیه (1395). دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر. چاپ اول. تهران: رشد فرهنگ. 
مشفقی، سمانه (1391). اوقاتفراغتکودکانباکم‌توانیذهنی. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 113: 56-52.
یعقوبی، حمید.، قائدی، غلامحسین.، امیدی، عبدالله.، کاهانی، شمس‌الدین و ظفر، مسعود (1387). مطالعۀ مقدماتی اعتباریابی و تعیین نمرۀ برش پرسشنامۀ سلامت عمومی. مجموعه مقالات چهارمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان. دفتر مرکزی مشاوره وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 492-489.