تأثیر مداخله حل مسئله‌محور، بر تعامل مادران با کودکان مشکل ارتباطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران (دانشیار گروه روان‌شناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مداخله حل ‌مسئله‌‌محور بر تعامل مادران با کودکان مشکل ارتباطیبود.این پژوهش شبه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون- پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران (184 نفر) دانش‌آموزان دختر و پسر پایه سوم تا پنجم شهر کرمانشاه بود. تعداد 120 مادر که دارای فرزند با مشکلات ارتباطی بودند با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و با انتساب تصادفی به ‌دو گروه آزمایشی (60 نفر) و کنترل (60 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایش 10 جلسه دوساعته در کارگاه تربیت کودک/ نوجوان اندیشمند شرکت کردند؛ سپس به‌مدت سه ماه برنامه حل مسئله را در تعامل با فرزندانشان استفاده کردند و گروه کنترل نیز هیچ آموزشی دریافت نکردند. برای جمع‌آوری اطلاعات از سیاهه رابطه والد- کودک (PCRI) فرم والدین استفاده شد. نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد، در سه مرحله پیش‌آزمون- پس‌آزمون (فاصله سه‌ماهه) و پیگیری (فاصله یک‌ماهه)، در گروه آزمایش، بین نمرات پیش‌آزمون- پس‌آزمون در زیرمقیاس‌های رضایت از فرزندپروری، ارتباط با فرزند، ایجاد محدودیت و ارتباط والد- کودک تفاوت معناداری وجود داشت (001/0=(P؛ اما در گروه کنترل بین نمرات پس‌آزمون- پیگیری در تمامی زیرمقیاس‌های مذکور تفاوت معنادار نبود. همچنین اثر این برنامه در بین دختران و پسران یکسان بود. با توجه به‌ تأثیر مداخله حل مسئله‌محور، استفاده این برنامه آموزشی از سوی مادران در آموزش کودکان با مشکل ارتباطی ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Problem-Solving Intervention on mothers' interaction with children with Communication Problems

نویسنده [English]

  • keivan Kakabraee
Corresponding Author: Young Researchers and Elite Club, Kermanshah branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran (Associate Professor, Department of Psychology, Kermanshah Branch, Islamic Azad University)
چکیده [English]

The aim of this study was to assess the effectiveness of problem solving intervention on mothers' interaction with children with Communication Problems. The present study was quasi experimental with pre-test, post-test, follow up design and control group. Statistical population of this study included of all mothers of third, fourth and fifth grade students in Kermanshah. Sample of this study included 120 mothers of children with relational problems selected by the convenient sampling method. They were assigned into two groups (experiment and control group) randomly, each consisting of 60 mothers. The experiment group participated in 10 sessions of a two-hour "Raising a thinking child/preteen" workshop. Then, for three months, they used family oriented problem-solving program in interaction with their children, and the control group did not receive any training. For collecting information, Gerrard's parent- child (1994), parent form was used. In the experiment group, in three stages: pretest, posttest (three month interval) and follow-up (one month interval), between the pre-test and post-test scores in the subscales of satisfaction of parenting, relationship with the child, the creation of the parent's relationship, there was a significant difference (P=0.001). But in the control group, there was no significant difference between the post-test-follow up scores in all of the sub-scales and the effect of the program was similar for boys and girls. Based on impact of problem-solving intervention, the use of this educational program is necessary by mothers in teaching children with Communication Problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Problem solving intervention
  • Communication Problems
  • mothers' interaction with children
ابراهیمی، م. ص.، غباری‌بناب، ب.، و ابراهیمی، آ. (1394). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی کارکردی بر پرخاشگری و رفتارهای تکلیف مدار دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی دارای رفتارهای پرخاشگرانه. تعلیم و تربیت استثنائی. 15(7)، 33-21.
اعظمی، ا.، حاج‌صادقی، ز.، و راوندی، س. (1396). مقایسه‌ اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی و مهارت‌های عاطفی بر استرس والدگری مادران دارای کودکان اُتیسم. مجله علوم پزشکی زانکو. 18(56)، 11-1.
آقاجانی، س.، افروز، غ.، نریمانی، م.، غباری‌بناب، ب.، و محسن‌پور، ز. (1393). اثربخشی روش آموزشی حل مسئله اجتماعی در ارتقا تعامل مادر کودک در مادران کودکان آهسته گام. فصلنامه مشاوره و رواندرمانی خانواده. 4(4)، 717-691.
باغبان‌وحیدی، م.، خانزاده، ع. ع.، و ندایی، ن. (1396). تأثیر آموزش مهارت‌های برقراری ارتباط مؤثر به ‌مادران کودکان مبتلا به‌ اُتیسم بر بهبود مهارت‌های اجتماعی این کودکان. مجله مطالعات ناتوانی. 7(14)، 7-1.
ساطوریان، ع.، طهماسیان، ک.، و احمدی، م. ر. (1395). نقش ابعاد والدگری و رابطه والد- کودک در مشکلات رفتاری درونی‌سازی شده و برونی‌سازی شده کودکان. فصلنامه خانوادهپژوهی. 12(48)، 684-704.
شکوهی‌یکتا، م.، پرند، ا.، شهابیان، آ.، و متولی‌پور، ع. (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های حل مسئله بر تعامل والد- کودک و بهبود رفتارهای چالش‌برانگیز کودکان. فصلنامه خانواده و پژوهش. 2(4)، 9-24.
شکوهی‌یکتا، م.، زمانی، ن.، و پورکریمی، ج. (1393). تأثیر آموزش مهارت حل مسئله بر میزان مهارت‌های اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری دانش‌آموزان دیرآموز پایه اول دبستان. فصلنامه مطالعات روانشناختی. 10(4)، 32-7.
شکوهی‌یکتا، م.، و زمانی، ن. (1391). کاربرد آموزش برنامه حل مسئله بین‌فردی در کاهش رفتارهای مشکل‌ساز دانش‌آموزان دیرآموز: مطالعه تک‌آزمودنی. مجله روش‌ها و مدلهای روانشناختی. 2(8)، 71-55.
عبدالله‌زاده، ع.، زهراکار، ک.، داورنیا، م.، و مظهری، م. (1395). تأثیر برنامه غنی‌سازی ارتباط بر کاهش تعارضات والد- نوجوان. مجله پیشگیری و سلامت. 2(3)، 62-53.
قاسم‌زاده، س.، افروز، غ.، به‌پژوه، ا.، و شکوهی‌یکتا، م. (1396). اثربخشی روان‌درمانی مبتنی بر غنی‌سازی روابط درون خانوادگی بر مهارت فرزندپروری مادران و نشانه‌های بالینی کودکان با اختلال رفتاری. مطالعات روانشناختی. 13(1)، 25-7.
کاشانی‌وحید، ل.، افروز، غ.، شکوهی‌یکتا، م.، خرازی، ک.، و غباری‌بناب، ب. (1394). طراحی و تهیه برنامه آموزش حل مسئله بین‌فردی با رویکرد خلاقانه و بررسی اثربخشی آن بر بهبود مهارت حل مسئله دانش‌آموزان سرآمد. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی. 6(14)، 25-9.
کاکابرایی، ک.، و مرادی، ع. ر. (1395). تأثیر آموزش حل مسئله خانواده محور بر ارتباط والد- کودک دانش‌آموزان دوره ابتدایی. فصلنامه فرهنگ مشاور و روان‌درمانی. 7(26)، 85-62.