اثربخشی هنردرمانی با رویکرد نقاشی بر بازشناسی هیجانی چهرۀ کودکان اتیسم با عملکرد بالا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد روان‌شناسی اسلامی (مثبت‌گرا)، دانشکدۀ روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نایین، نایین، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی ‌اثربخشی ‌آموزش هنردرمانی با رویکرد نقاشی بر بازشناسی هیجانی چهره در کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم شهر اصفهان بود. روش پژوهش از نوع نیمه‌تجربی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعۀ آماری پژوهش کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم شهر اصفهان بود. ابتدا 30 کودک اتیسم به روش نمونه‌گیری هدفمند از مرکز توان‌بخشی  اتیسم  اصفهان انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند و گروه آزمایش آموزش نقاشی را در طی 8 جلسه دریافت کردند. با استفاده از آزمون بازشناسی حالت‌های ‌هیجانی چهرۀ اکمن و فرایسن (1978) در ابتدا و انتهای جلسات درمانی بازشناسی هیجانی چهره اندازه‌گیری شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار20 spss تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد مداخلۀ هنر درمانی با رویکرد نقاشی تأثیر معناداری بر نمرات بازشناسی هیجانی چهرۀ آزمودنی‌ها در مرحلۀ پس‌آزمون داشته (871/14=F، 05/0< p ) و اثر آن در مرحلۀ پیگیری از بین‌نرفته است (921/3-= t، 01/0>p). بر اساس یافته‌های پژوهش، هنردرمانی با رویکرد نقاشی بر بازشناسی‌ هیجانی چهره در کودکان اتیسم شهر اصفهان مؤثر بود، لذا پیشنهاد می‌شود نقاشی درمانی در کنار دیگر روش‌های درمانی کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم به‌کار رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of art therapy with painting approach on facial emotional expression recognition of children with high-functioning autism spectrum disorder

نویسنده [English]

  • Nafiseh Khodadadi
M.A in Islamic Psychology of Positive Thinking, Islamic Azad University, Naein Branch, Naein, Iran.
چکیده [English]

The aim of present research was studying the effectiveness of art therapy with painting approach on facial emotional expression recognition of children with autism in Isfahan The present study was a semi-experimental study with pre-test and post-test design. The statistical population of study included the children with autism spectrum disorder in Isfahan. 30 autistic children were selected using random sampling method and randomly assigned into two experimental and control groups through targeted sampling and the experimental group received painting lessons during eight 45 minute sessions. Using Ekman and Friesen’s Facial Emotional Expressions Recognition Test (1978), the facial emotional expressions recognition was measured at the beginning and end of the therapy sessions. Data were analyzed using repeated measurements analysis of variance through SPSS software. The results showed that art therapy intervention with painting approach had a significant effect on the scores of emotional expression recognition in the post-test (F = 14.87, P <0.05) and its effect was not lost in the follow-up phase (t= -3.921, p < 0.01). Based on the findings of the present study, art therapy with painting approach was effective for facial emotional expressions recognition in children with autism in Isfahan and it is suggested that painting therapy should be used along with other therapies for children with autism spectrum disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Autism spectrum disorder
  • facial emotional expressions recognition
  • art therapy
افتخاری،‌ سمیرا.، صدوقی، مجید و رضایی، سعید (1395). طراحی برنامه آموزش مهارت‌های­ هیجان‌خواهی مبتنی بر نظریۀ­ذهن و اثربخشی آن بر بهبود مهارت‌های همدلی کودکان اتیستیک با عملکرد بالا. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 7(20):34-42.
جمشیدی سیانکی، مریم.، مظاهری، محمد‌علی.، زاده محمدی، علی و اناری، آسیه (1394). اثربخشی هنر درمانی بیانگر بر کاهش مشکلات رفتاری و هیجانی کودکان دارای تجربه‌ی سوگ پدر، دومین کنگره سراسری روان شناسی کودک و نوجوان، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، آبان 1394.
سجادپور، سید حامد.، یزدخواستی، فریبا.، عابدی، احمد و مرتضوی، سپیده (1392). اثربخشی هنر درمانی با رویکرد نقاشی بر ترس از ناشناخته‌ها در دانش‌آموزان پایۀ ­اول و دوم ابتدایی شهرستان­بجنورد. ششمین کنفرانس روان پزشکی کودک و نوجوان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشت درمانی، تبریز 1392.
عزیزی، محمدپارسا.، افروز، غلامعلی.، حسن زاده، سعید.، غباری بناب، باقر و ارجمندنیا، علی اکبر (1394). طراحی برنامۀ آموزش مهارت‌های پیش‌کلامی و بررسی اثربخشی آن بر بهبود مهارت‌های اجتماعی کودکان در خودمانده با عملکرد بالا. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 15: 23-13.
فرامرزی، سالار و مرادی، محمدرضا (1393). تأثیر هنردرمانی با رویکرد نقاشی بر کاهش ناامیدی و تنهایی کودکان ناشنوای پسر. شنوایی شناسی-دانشگاه علوم پزشکی تهران، 23(6): 25-31.‎
قاسم‌پور، عبدالله.، فهیمی، صمد.، ابوالقاسمی، عباس.، امیری، احمد.، اکبری، ابراهیم و آق، عبدالصمد (1391). مقایسه بازشناسی بیان چهره‌ای هیجان در بیماران مبتلا به افسردگی اساسی و افراد بهنجار. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان،1(14):91-98.
گرگانی نژاد، معصومه.، ابویی، محمد جواد و جوانی، اصغر (1388).نقش هنردرمانی در کودکان(با نگاهی ویزه در کودکان 7 تا 14 ساله). دانشگاه هنر، دانشکده هنرهای تجسمی و کاربردی، کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان.
ناصری، مریم و کراسکیان موجمباری، آدیس (1396). اثربخشی نقاشی درمانی در افزایش عزّت نفس و خوداثرمندی کودکان بی‌سرپرست شهر کرج. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 4(15): 488-494.
ناظمی، زهرا و حجت‌خواه، سید محسن (1392). اثربخشی نقاشی آزاد بر هوش هیجانی نوجوانان. ششمین کنفرانس روان پزشکی کودک و نوجوان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشت درمانی تبریز،شهریور 1392.