تدوین و اعتباریابی برنامۀ اوقات فراغت عرش به منظور تقویت حافظۀ فعال، ظرفیت شناختی و مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان آهسته‌گام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد ممتاز گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 استاد گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تدوین و اعتباریابی برنامۀ اوقات فراغت عرش به‌منظور تقویت حافظه فعال، ظرفیت شناختی و مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان آهسته‌گامانجام شد. پژوهش از نوع بنیادی بود. جامعۀ آماری این پژوهش را متخصصان روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، مدرسان آموزش خانواده و مادران نوجوانان آهسته‌گام تشکیل می‌دادند. نمونۀ آماری این پژوهش سه استاد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، سه نفر از مدرسان آموزش خانواده و سه نفر از مادران نوجوانان آهسته‌گام با تحصیلات دیپلم و بالاتر بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. روند اعتباریابی برنامه در پنج گام؛ بررسی مبانی نظری برنامه، بررسی پیشینه و برنامه‌های موجود، تدوین محتوای برنامه، اعتباریابی محتوای برنامه و تبیین اعتباریابی برنامه انجام شد. به‌منظور تدوین محتوا، مثلث‌سازی بررسی‌کننده برای اعتباریابی، ضریب پایایی آزمون‌های وابسته به ملاک (روش درصد توافق) از رویکرد دلفی و به‌منظور تعیین پایایی و روش لاشه برای محاسبۀ شاخص روایی محتوایی برنامه استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که برنامۀ اوقات فراغت عرش به‌منظور تقویت حافظۀ فعال، ظرفیت شناختی و مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان آهسته‌گام از روایی و اعتبار بالایی بهره‌مند است. بنابراین، با استفاده از برنامۀ اوقات فراغت عرش که روایی و اعتبار بالایی دارد، می‌توان حافظۀ فعال، ظرفیت شناختی و مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان آهسته‌گام را تقویت کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing and validation Arsh Leisure Time Program for improvement of working memory, cognitive capacity and communication skills of slow paced students

نویسندگان [English]

  • Seyyedeh Somayyeh Jalil-Abkenar 1
  • Gholam Ali afrooz 2
  • Ali Akbar Arjmandnia 3
  • Bagher Ghobari-Bonab 4
1 Ph.D. student in Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Distinguished professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Associate professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Tehran, Iran.
4 Professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study was designing and validation of Arsh Leisure Time Program for improvement of working memory, cognitive capacity and communication skills of slow paced students. The present research was a fundamental research. The study population included professionals in the field of psychology and education of exceptional children, educators of family education, and mothers of slow paced students. 3 professors in the field of psychology and education of exceptional children, 3 educators of family education, and 3 mothers of slow paced students participated in this study. They were selected by purposive sampling method. Validation process of program was done in five steps: study of program theoretical principles, literature review and review of current programs, designing contents of the program, validation of program contents and explaining the validation of program contents. Delfy approach for designing program contents, triangulation of investigator for validation, reliability coefficient of criterion tests (agreement percent method) for determining of reliability and Lasheh method for determining content validation index was used. findings showed that Arsh Leisure Time Program has high validity and reliability for improving working memory, cognitive capacity and communication skills of slow paced students. Using Arsh Leisure Time Program, that has high validity and reliability, it is possible to improve working memory, cognitive capacity and communication skills of slow paced students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive capacity
  • communication skills
  • leisure time
  • working memory
ارجمندنیا، علی‌اکبر و سیف نراقی، مریم (1388). تأثیر راهبرد مرور ذهنی بر عملکرد حافظه فعال دانش‌آموزان نارساخوان. مجله علوم رفتاری، 3(3): 173-178.
ارجمندنیا، علی اکبر.، شریفی، علی و رستمی، رضا (1388). اثربخشی برنامۀ تمرین رایانه‌ای بر عملکرد حافظه فعال دیداری فضایی دانش‌آموزان با مشکلات ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 3(4): 6-24.
افروز، غلامعلی (1394). روان‌شناسی ازدواج و شکوه همسری (چاپ سوم). تهران: دانشگاه تهران.
افروز، غلامعلی (1392). روان‌شناسی و توان‌بخشی کودکان آهسته‌گام (چاپ یازدهم). تهران: دانشگاه تهران.
افروز، غلامعلی ( 1393). روان‌شناسی و توان‌بخشی کودکان با نشانگان داون (چاپ ششم). تهران: دانشگاه تهران.
آقامحمدی، سیده نرگس.، ارجمندنیا، علی اکبر و غباری‌بناب، باقر (1393). بررسی تأثیر آموزش آگاهی واج‌شناختی بر عملکرد حلقه واج‌شناختی حافظه فعال در دانش‌آموزان دارای مشکلات خواندن. فصلنامه کودکان استثنایی، 14(4): 47-58.
پکیم آلوی، تریسی (1391). بهبود حافظه فعال. ترجمه و تألیف علی اکبر ارجمندنیا و محسن شکوهی‌یکتا، تهران: طبیب.
به‌پژوه، احمد (1391). خانواده و کودکان با نیازهای ویژه. تهران: آوای نور.
عاشوری، محمد و جلیل‌آبکنار، سیده سمیه (1395). دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر. چاپ اول. تهران: رشد فرهنگ. 
عاشوری، محمد (1394). متناسب‌سازی برنامه آموزش فرزندپروری با نگاه مثبت در بستر ارزش‌های فرهنگی و ارزیابی اثربخشی آن بر رضامندی زوجیت و سلامت روانی‌ والدین کودکان آهسته‌گام. رسالۀ دکترای تخصصی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
علیزاده، حمید (1385). رابطۀ کارکردهای اجرایی عصبی شناختی با اختلال‌های رشدی. تازه‌هایعلوم شناختی، 8(4): 57-70.
مرادی، شیرین و میرمهدی، سیدرضا (1389). تأثیر آموزش حافظه کاری و روش سازماندهی بر بهبود عملکرد نوشتاری دانش‌آموزان با اختلال بیان نوشتاری. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 103، 3-11.
مشفقی، سمانه (1391). اوقات فراغت کودکان با کم‌توانی ذهنی. مجله تعلیم و تربیت استثنایی،5(‌113):52-56.