تأثیر روش درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد (ACT) بر تعارض والد- فرزندی در دختران نوجوان ورزشکار حرفهای دارای آسیب ورزشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی تربیتی و مشاوره، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد (ACT) بر کاهش تعارض والد- فرزندیدر دختران نوجوان ورزشکار آسیب‌دیده بود. روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری را کلیه دختران ورزشکار نوجوان دارای آسیب‌دیدگی ورزشی در تیم­های ملی، لیگ و باشگاهی و مسابقات کشوری در سال ۱۳۹۸ در سطح شهر تهران تشکیل دادند که از میان آن‌ها،30 نفر به‌صورت در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه ۱۵ نفری (گروه آزمایش و گروه کنترل) با گمارش تصادفی جایگزین شدند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه تجدیدنظر شده تاکتیک‌های حل‌تعارض (CTS 2) بود. ابتدا از همه آزمودنی‌ها پیش‌آزمون به‌عمل آمد. در مرحله بعد، گروه آزمایش، به مدت هشت جلسه 90 دقیقه‌ای مداخله به روش ACT دریافت کرد. در نهایت، از هر دو گروه پس‌آزمون و آزمون پیگیری به‌عمل آمد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد، اثرات اصلی آزمون و گروه، همچنین اثر تعاملی آزمون*گروه برای متغیر تعارض و دو خرده‌مقیاس استدلال و پرخاشگری کلامی معنادار بود (۰۰۱/۰Ps<)؛ اما برای خرده‌مقیاس پرخاشگری جسمانی هیچ­یک از این اثرات معنادار نبود (۰۵/۰Ps>). نتایج آزمونهای تعقیبی برای هر سه متغیر حاکی از آن بود که گروه آزمایش در پس‌آزمون و آزمون پیگیری نسبت به پیش­آزمون پیشرفت معناداری داشتند؛ اما گروه کنترل در مراحل مختلف آزمون یکسان عمل کرد. همچنین، در پس­آزمون و آزمون پیگیری گروه آزمایش بهتر از گروه کنترل عمل کرد. در نتیجه مداخلات روان‌شناختی درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد (ACT)، می­تواند بر کاهش تعارض والد- فرزندی در دختران نوجوان ورزشکار حرفه‌ای دارای آسیب ورزشی تأثیرگذار باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on parent-child conflict in professional adolescent female athletes with athletic injury

نویسندگان [English]

  • Mostafa Hamidi 1
  • Somayeh Shahmoradi 2
1 MA student in Family Counseling, Department of Educational Psychology and Counseling, Faculty of Psychology and Educational Science. University of Tehran. Tehran. Iran
2 Assistant professor, Department of Educational Psychology and Counseling. Faculty of Psychology and Educational Science. University of Tehran. Tehran. Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate the effectiveness of acceptance and commitment therapy (ACT) on reduction of parent-child conflict in professional adolescent female athletes with athletic injury. The method of the study was quasi-experimental with pretest-posttest and follow-up design and a control group. The statistical population included all adolescent female athletes with sports injuries in national teams, leagues and national competitions during 2019 in Tehran City, from among which 30 people were selected using available sampling and assigned to two groups of 15 people (experiment group and control group) randomly. Then, in pre-test all participants completed the Revised Conflict Tactics Scale (1996), which measures three subscales including reasoning and verbal and physical aggression. In the next phase, the experiment group, despite the control group), received a one-month ACT intervention (twice a week, 90 min each). Finally, both groups took part in post-test and follow-up test. The results of MANOVA showed main effects of test and group and test*group interaction were significant for conflict and two of subscales (reasoning & verbal aggression; Ps< 0/001), but not for physical aggression (Ps>0/05). For all three variables, more analysis indicated that experiment group performed better in post-test and follow-up as compared to pre-test, but the performance of control group did not differ significantly in three different tests. In addition, experiment group outperformed control group in post-test and follow-up. In conclusion, ACT can reduce parent-child conflict in professional adolescent female athletes with athletic injury.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
  • parent-child conflict
  • adolescent
  • professional athletes
  • athletic injury
اردشیری‌لردجانی، ف.، فرامرزی، س.، و شریفی، ط. (۱۳۹۷). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد بر عملکرد خانوادگی و روابط والد- فرزندی والدین دارای کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری. مجله پرستاری کودکان. ۵(۱)، ۵۳-۶۰.
اصلانی، ط.، و آزاده، س. م. (۱۳۹۵). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد بر بهبود بهزیستی اجتماعی و روابط مادر- فرزندی دختران تک‌والدینی مادرسرپرست. مجلهاصولبهداشتروانیویژهنامهسومینکنفرانسبینالمللیروانشناسیوعلومتربیتی. 61-57.
جاویدی، ح.، اسدی، ا.، و قاسمی، ن. (۱۳۹۴). رابطه تعارض والد- نوجوان، تاب‌آوری با مشکلات روان‌شناختی نوجوانان مقطع دوم و سوم راهنمایی در مناطق چهارگانه آموزش‌و‌پرورش شهر شیراز. مطالعات روانشناختی. ۱۱(۱ ۷۵-۹۶.
جعفری، هـ.، بقایی لاکه، م.، کاظم نژاد لیلی، ا.، و صدقی‌ثابت، م. (۱۳۹۴). تأثیر آرام‌سازی عضلانی بنسون بر سطح اضطراب بیماران در انتظار مداخلات تشخیصی و درمانی الکتروفیزیولوژیک. مجلهپرستاریوماماییجامع­نگر. 25(۴)، ۴۴-37.
جوشن‌پوش، ش.، فضیلت‌پور، م.، و رحمتی، ع. (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش روابط والد- فرزند مبتنی بر ACT بر تعارض والد- نوجوان مادران دارای فرزند مصروع. مجله پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری. 1(13)، 50-39.
حسین‌پناهی، ن.، وگودرزی، م. (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش مؤلفه‌های نظریه انتخاب بر کاهش تعارض والد- فرزندی دانش‌آموزان دختر. روانشناسیوروانپزشکیشناخت.2(۱)، ۴۳-۵۱.
خدابخشی کولایی، آ.، برقی خامنه، ش.، مجرب، م.، و خطیبان، م. (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش گروهی بهداشت بلوغ به مادران بر تعارضات والد- فرزندی مادران و کنترل هیجانات دختران نوجوان آن‌ها. مجله آموزش و سلامت جامعه. ۴(۲). ۳۵-۴۳.
دلاور، ع. (۱۳۹۸). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. چاپ پنجاهم. تهران. ویرایش.
عبداللهی، ر.، و ایروانی، م. (۱۳۹۴). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد بر پرخاشگری دانش‌آموزان دختر دبیرستان شهرکرد. فصلنامه دانش انتظامی چهارمحالوبختیاری. 1(۱۲)، ۸۴-73.
قره‌خانلو، ن.، و محسن‌زاده، ف. (۱۳۹۴). پیامدهای روان‌شناختی تعارضات بین‌والدینی برای فرزندان نوجوان اثرات بر افسردگی، پرخاشگری و عزت‌نفس. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی. 1(۹). 59-77.
قمری، م.، و قمری گندوانی، آ. (۱۳۹۳). رابطه ابعاد عملکرد خانواده با تعارض والد نوجوان در بین دانش‌آموزان مقطع راهنمایی. فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده (فرهنگی- دفاعی زنان و خانواده سابق). 8(26)، 157-174.
گلدنبرگ، ا.، و گلدنبرگ، هـ. (1398). خانوادهدرمانی. ترجمه شاهی برواتی. ح.تهران. روان.
مرادی، ا.، و ثنایی ذاکر، ب. (1385). بررسی اثربخش آموزش مهارت‌های حل‌مسئله بر تعارضات والد- فرزند در دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه شهر تهران. تازهها و پژوهشهای مشاور. 5(۲۰)، 38-23.
منصور، م. (۱۳۹۷) روانشناسی ژنتیک، تحول روانی از کودکی تا پیری. سمت: تهران.
نداف، ح. (۲۰۱۶). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد برای مادران بر روابط والد- فرزندی کودکان مبتلا به بیش‌فعالی. چهارمین کنفرانس بینالمللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی فرانکفورت آلمان. 09-13.
نساج، ن. (۱۳۹۳). بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد بر پرخاشگری و عزت‌نفس دختران نوجوان شهرستان نجف‌آباد. پایاننامهکارشناسیارشد.دانشگاهآزادخمینیشهر.
هریس، ر. (1397).ACTبه زبان ساده. ترجمه امین‌زاده، ا. چاپ سوم. چاپ به زبان اصلی (2009). تهران: ارجمند.