مقایسه استرس والدگری و مشکلات برونی‌سازی و درونی‌سازی کودکان در مادران شاغل و غیرشاغل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، دانشگاه پیام نور اصفهان، اصفهان، ایران

4 استادیار گروه روان‌شناسی سلامت، دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان (انیستیتو روان‌پزشکی تهران)، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

5 دانشجوی دکتری مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه استرس والدگری، مشکلات برونی‌سازی شده و درونی‌سازی شده کودکان پیش‌دبستانی در مادران شاغل و غیرشاغل بود. روش مطالعه، توصیفی و از نوع علّی- مقایسه‌ای بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مادران شاغل و غیرشاغل کودکان 4 تا 6 ساله حاضر در مهدکودک‌های شهر تهران تشکیل دادند. حجم نمونه متشکل از 230 شرکت‌کننده (115 زن شاغل و 115 زن غیرشاغل) بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از فرم بلند شاخص استرس فرزندپروری فرم بلند (PSI) و سیاهه مشکلات رفتاری کودک آخنباخ (CBCL) استفاده شد. به‌منظور تجزیه‌‌وتحلیل داده‌ها، از آزمون تی مستقل، تحلیل واریانس چندمتغیره و نرم‌افزار 22-SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد هر دو گروه از مادران شاغل و غیرشاغل سطح بالایی از استرس والدگری را نشان دادند؛ اما بین استرس والدگری در دو گروه به‌طور کلی، تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0>p). در زمینه مشکلات برونی‌سازی شده تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده شد. در زمینه مشکلات درونی‌سازی شده هرچند بین دو گروه به‌طور کلی تفاوت معناداری یافت نشد؛ اما در زمینه واکنش هیجانی و مشکلات خواب تفاوت معناداری دیده شد (05/0>p). براساس یافته‌ها، هر دو گروه از مادران شاغل و غیرشاغل مسائلی را در زمینه استرس والدگری و مشکلات کودکان تجربه می‌نمایند. بر‌این‌اساس، طراحی و ارائه مداخلات درمانی و پیشگیرانه جهت بهبود وضعیت استرس مادران و مشکلات کودکان توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of parenting stress and externalizing and internalizing problems of children in working and non-working mothers

نویسندگان [English]

  • Ali Hosseinzadeh Oskouei 1
  • Fatemeh Safarpour 2
  • Zahra Kamandlo 3
  • Mojtaba Habibi Asgarabad 4
  • Mohammad Sadegh Zamani Zarchi 5
1 Masters of Family Counseling, Faculty of Psychology and Education, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Masters student of Clinical Psychology, Faculty of Psychology and Education, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Masters of School Counseling, Payame Noor University, Isfahan, Iran
4 . Assistant Professor, Department of Health Psychology, School of Behavioral Science and Mental Health (Tehran Psychiatric Institute), Iran University of Medical Science, Tehran, Iran
5 : PhD Student of Counseling, Department of Counseling, Faculty of Psychology and Education, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present study aimed to compare parenting stress, externalizing and internalizing problems of preschool children in working and non-working Mothers. This descriptive study is causal-comparative. In this study, all mothers of preschool children aged 4 to 6 years old in nurseries of Tehran City were considered as the statistical population. The sample size consisted of 230 subjects (115 working and 115 non-working), who were selected via multistage cluster sampling method. In order to collect the data, all participants were asked to complete Abidin's Parenting Stress Index (PSI, 1990) and Achenbach Child Behavior Checklist (CBCL, 1991). Iindependent t-test, multivariate analysis of variance and SPSS22 software were used to analyze the data. The results showed that both groups of working and non-working mothers showed a high level of parenting stress; however, there was no significant difference between parenting stress in the two groups (P <0.05). Regarding the externalizing problems, there was a significant difference between the two groups. In terms of internalizing problems, although there was no significant difference between the total scores of two groups, the scores of two components i.e. emotional reactivity and sleep problems were significantly different (P <0.05).Based on the results, both working and non-working mothers face parenting stress and children's problems. Accordingly, it is recommended to design and provide therapeutic and preventive interventions to improve maternal stress and children's problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parenting stress
  • externalizing problems
  • internalizing problems
ابراهیمی، م.، زارعی، س.، و سلطانی‌نیا، ش. (۱۳۹۷). مقایسه حس انسجام و سبک‌های حل تعارض زناشویی زنان شاغل و خانه‌دار. مشاوره شغلی و سازمانی، ۱۰(۳۵)، ۴۲-27.
امینی‌زاده، ح.، و محمدی، ن. (۱۳۹۵). بررسی رابطه بین اشتغال مادران و سلامت عمومی فرزندان. دومین همایش ملی پژوهشهای نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران. ۱۴ مرداد ۱۳۹۵. قم، ایران.
البوعطیوی، ف. (۱۳۹۶). مقایسه استرس فرزندپروری، خودکارآمدی والدینی و مشکلات رفتاری کودکان مادران شاغل و غیرشاغل شهر اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
ترکمن، س.، و فتحی، س.(1395). تحلیل اثرهای اشتغال زنان بر کیفیت زندگی آنان(مطالعه موردی زنان شاغل در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری). فصلنامه زن و جامعه. 7(28)، 13-26.
تقوایی‌نیا، ع.، رحیمیان بوگر، ا.، و معاضدیان، آ. (۱۳۹۵). نقش رضایت از زندگی و شاغل بودن مادر در پیش‌بینی افسردگی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه. سلامت اجتماعی، ۳(۴)، ۳۲۹-319.
تمنایی‌فر، م. ر.، و لیث، ح. (۱۳۹۷). مقایسه رضایت زناشویی و سلامت روان زنان شاغل و غیرشاغل. اصول بهداشت روانی، ۲۱(۲)، ۱۵۵-150.
جاویدنیا، ف. (۱۳۹۷). مقایسه سبک‌های دلبستگی و اضطراب جدایی در فرزندان پسر مادران شاغل و غیرشاغل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
عاطف‌وحید، م. ک.، حبیبی‌ عسگرآبادی، م.، و عاشوری، ا. (1391). بومی‌سازی و استاندارد کردن فرم بلند شاخص استرس فرزندپروری در مادران کودکان استثنائی: دانش‌آموزان عقب‌مانده ذهنی، نابینا، ناشنوا و معلول جسمی– حرکتی. طرح پژوهشی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران.
علی‌پور، گ.، صیادی، ع.، و حقیقی، ا. (۱۳۹۵). نقش ویژگی‌های جمعیت شناختی و اشتغال مادران بر اضطراب کودکان 6-5 ساله. زانکو، ۱۷(۵۲)، 55-64.
قادرپور، ع. (۱۳۹۵). مقایسه رشد حرکتی و اجتماعی کودکان (8-7) مادران شاغل و غیرشاغل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اراک.
نعیماوی، م.، البوعلی، هـ.، و منصوری، غ. (1398). بررسی و مقایسه رضایت زناشویی و سلامت روان زنان شاغل در کارگاه‌های بسته‌بندی خرما و زنان خانه‌دار شادگان. جامعهشناسی فرهنگی. 1(1)، 34-23.
هومن، ح.ع. (1393). شناخت روش علمی در علوم رفتاری. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.