اثربخشی تکنیک‌های بازی‌درمانی‌گروهی بر حساسیت اضطرابی، درماندگی و تاب‌آوری دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر،

2 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تعیین میران اثربخشی تکنیک­های بازی­درمانی­گروهی بر حساسیت اضطرابی، درماندگی و تاب­آوری دانش­آموزان مبتلا به اختلال یادگیری بود. در این مطالعه از طرح شبه­آزمایشی پیش­آزمون- پس­آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل، استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش­آموزان (253 دانش­آموز؛ 73 دختر و 180 پسر) مبتلا به اختلال یادگیری که در سال تحصیلی 98-1397 به مرکز اختلال یادگیری آموزش‌و‌پرورش شهر بوشهر مراجعه کردند، تشکیل دادند. از میان آن­ها به ­روش نمونه­گیری در دسترس 40 نفر که ویژگی­های لازم براساس آزمون پرسشنامه مشکلات یادگیری کلرادو (CLDQ)، آزمون وکسلر و ملاک­های ویرایش پنجم کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال­های روانی را داشتند، فهرست شدند و سپس به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 20 نفر) گمارش شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه­های حساسیت اضطرابی (ASQ)، درماندگی آموخته­شده (LHQ) و مقیاس تاب­آوری (RS) بود. گروه آزمایش به مدت 12 جلسه ۴۵ دقیقه­ای و به‌صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفت. داده­های حاصل از پژوهش، با آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه‌گیری مکرر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.یافته­ها نشان داد، تکنیک­های بازی­درمانی­گروهی در گروه آزمایش، موجب بهبود حساسیت اضطرابی، درماندگی و تاب­آوری شده است و این تأثیر در مرحله پیگیری دوماهه پایدار ماند (۰۵/0˂P). با توجه به یافته­های به‌دست‌آمده از مطالعه حاضر، می­توان نتیجه­گیری کرد که آموزش تکنیک­های بازی­درمانی­گروهی، می­تواند به‌عنوان یک روش مداخله­ای در بهبود حساسیت اضطرابی، درماندگی و تاب­آوری دانش­آموزان با اختلال یادگیری استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of group play therapy techniques on anxiety sensitivity, helplessness and resiliency in students with Learning Disabilities

نویسندگان [English]

  • Najme Abbaszadeh 1
  • Yousef Dehghani 2
  • Seyed Mousa Golestaneh 2
1 M.A. in Educational Psychology, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate of the effectiveness of group play therapy techniques on anxiety sensitivity, helplessness and resiliency in students with learning disabilities (LD). This study was semi-experimental with pre-test, post-test and follow-up design with a control group. The statistical population consisted of 253 students with learning disabilities who had been referred to the Center for Learning Disabilities of Boushehr Province’s Department of Education in 2018-2019 academic year. From among them, 40 students who had required attributed based on Colorado Learning Difficulties Questionnaire (CLDQ), Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC), 5th Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), were selected and assigned to experiment and control group (each group consisting of 20 students). The measurement tools were Anxiety Sensitivity Questionnaire (1986), Learned Helplessness Questionnaire (1988) and Connor-Davidson Resiliency Scale (2003). The experiment group received 12 sessions (45 minutes each) of group training. For statistical data analysis, mixed variance analysis with repeated measures design was used. Findings showed that group play therapy techniques have a significant effect on anxiety sensitivity, helplessness and resiliency and this effect remains unchanged in the two-month follow-up phase (P<0.05). Finally, we may conclude that group play therapy techniques, as an effective and functional intervention, could be used to improve anxiety sensitivity, helplessness and resiliency of students with LD.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Group play therapy
  • resiliency
  • helplessness
  • learning disabilities
بنیسی، پ. (۱۳۹۸). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر تاب­آوری و سازگاری دانش‌آموزان با اختلال یادگیری. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی. ۱۰(۱)، ۱۱۵-۱۰۷.
حاجلو، ن.، و رضایی­شریف، ع. (۱۳۹۰). بررسی ویژگی­های روان‌سنجی پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو. مجله ناتوانیهای یادگیری.‌ ۱(۱)، ۴۳-۲۴.
سادوک، ب. ج.، سادوک، و.، و روئیز، پ. (1395). کاپلان و سادوک. خلاصه روانپزشکی (علوم رفتاری، روانپزشکی بالینی). جلد سوم، ترجمه فرزین رضاعی. تهران: انتشارات ارجمند. (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 2015).
عمادی، ‌ر.، و مظفری­مکی­آبادی،‌ م. (۱۳۹۵). بررسی تأثیر آموزش چندرسانه‌ای سبک تبیین بر درماندگی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری. مجله ناتوانی­های یادگیری. ۵(۳)، 161-145.
قائدی، ف.، شبانکاره، ا.، و برزگرمقدم، م. (۱۳۹۵). تمایزیافتگی و تفکر ارجاعی: نقش واسطه­ای درماندگی آموخته­شده. شناخت اجتماعی. ۵(۱)،‌ ۵۱-۳۵.
محمدی، م.، جزایری، ع. ر.، رفیعی، ا. ح.، جوکار، ب.، و پورشهباز، ع. (۱۳۸۶). بررسی عوامل تاب­آور در افراد در معرض خطر سوءمصرف مواد مخدر. پژوهش­های نوین روانشناختی. ۱(۳-۲)، ۲۲۴-۲۰۳.
مشهدی، ع.، قاسم پور، ع. ا.، اکبری، ا.، ایل­بیگی، ر.، و حسن­زاده، ش. (1392). نقش حساسیت اضطرابی و تنظیم هیجانی در پیش­بینی اختلال اضطراب اجتماعی دانشجویان. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. ۱۴(۲)، 99-89.
میرنسب، م.، و قره­آغاجی، س. (۱۳۹۴). نقش واسطه‌ای جهت‌گیری هدف و درماندگی آموخته‌شده در رابطه‌ بین نظریه‌های ضمنی هوش و پیشرفت تحصیلی. فصلانامه آموزش پژوهی.‌ ۱(۱)، ۱۳-۱.
نریمانی، م.، پرزور، پ.، و بشرپور، س. (۱۳۹۴). مقایسه حساسیت بی‌‌فردی و تعادل عاطفی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. مجله ناتوانی های یادگیری. ۵(۱)، ۱۴۱-۱۲۵.
نریمانی، م.، و شربتی، ‌ا. ق. (۱۳۹۴). مقایسه‌ حساسیت اضطرابی و عملکرد شناختی در دانش‌آموزان با و بدون نارسانویسی. مجله ناتوانی یادگیری. ۴(۴)، ۱۰۰-۸۵.
نظری، م. ع.، و زمانی اصل، م. (1393). تأثیر درماندگی آموخته­شده بر سوگیری حافظه آشکار افراد خبره و مبتدی. تازه­های علومشناختی، 16(4)، ۲۱-۱۲.