نقش مهارت حل مسئله در پیش‌بینی انگیزش ریاضی و خودکارآمدی ریاضی در کودکان با اختلال یادگیری ویژه از نوع ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استادیار گروه ریاضی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

4 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش مهارت حل مسئله در پیش­بینی انگیزش ریاضی و خودکارآمدی ریاضی در کودکان با اختلال یادگیری ویژه از نوع ریاضی شهر تهران انجام شد. روش تحقیق، به صورت توصیفی از نوع همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش­آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی دوره­ی اول دبستان­های شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1399 که به دلیل شرایط کرونا در دسترس بودند و تعداد آن­ها 120 نفر بود. 90 دانش­آموز مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی با روش نمونه­گیری در دسترس، برای نمونه مورد انتخاب قرار گرفتند. جمع‌آوری داده‌ها از طریق پرسشنامه‌های مهارت حل مسئله هپنر (PSI)، خودکارآمدی ریاضی (MS-E)،  انگیزش ریاضی کورتر (MM)، آزمون ریاضی ایران کی­مت (IKM) و ماتریس‌های پیش‌رونده رِیوِن (RPM) انجام شد. داده‌های حاصل از اجرای پرسشنامه‌ها از روش آماری رگرسیون تجزیه و تحلیل و یافته‌ها نشان داد، بین مؤلفه‌های اعتماد به حل مسئله، سبک گرایش- اجتناب و کنترل شخصی با انگیزش ریاضی و خودکارآمدی ریاضی رابطه مثبت و معنادار وجود داشت. همچنین، مهارت حل مسئله پیش‌بینی­کننده قوی برای انگیزش ریاضی و خودکارآمدی ریاضی است. با توجه به نقش مهارت حل مسئله در ایجاد و بروز انگیزش ریاضی و خودکارآمدی ریاضی در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه از نوع ریاضی، می‌توان با شناسایی به‌موقع آن‌ها برای پیشگیری از اختلال یادگیری ویژه از نوع ریاضی اقدام کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Role of problem solving skills in predicting mathematical motivation and mathematical self-efficacy in children with Special Math Learning Disabilities

نویسندگان [English]

  • Ensiyeh Babaie 1
  • Davood Darvishi 2
  • Masoomeh YarAhmadi 3
  • Tahereh Golestani Bakht 4
1 Assistant Professor in Psychology, Payame Noor University,Tehran, Iran.
2 Assistant Professor in Mathematics ,Payame Noor University,Tehran, Iran.
3 M.A in Psychology, Payame Noor University,Tehran, Iran.
4 Assistant Professor in Psychology, Payame Noor University,Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the role of problem-solving skills in predicting mathematical motivation and mathematical self-efficacy in children with Special Learning Disorders such as mathematics in Tehran. The research method was descriptive-correlational. The statistical population of the study consisted of all students with learning disabilities in the first year of elementary school in Tehran in the academic year 2020. For the research sample, 90 students with math learning disabilities were selected by convenience sampling method. Data were collected through Hepner Problem Solving Skills Questionnaires (1988), Usher & Pajares Mathematical Self-Efficacy (2009), Corter Mathematical Motivation (2005) and Iran Mathematical Test by K Matt Grenus, Naji Man and Pritchett (1976). The data obtained from the implementation of the questionnaires were analyzed by regression statistical method. Findings showed that there is a positive and significant relationship between the components of problem-solving confidence, attitude-avoidance style and personal control with mathematical motivation and mathematical self-efficacy. The results of regression analysis also showed that problem solving skills are strong predictors of mathematical motivation and mathematical self-efficacy. Considering the role of problem-solving skills in creating and expressing mathematical motivation and mathematical self-efficacy in students with special learning disabilities such as math, it is possible to prevent math-specific learning disabilities by identifying them in a timely manner.                  

کلیدواژه‌ها [English]

  • problem solving
  • math motivation
  • math self-efficacy
  • math learning disorder
اخوت، ع. م.، احمدی، غ. ر.، و فروغی، ا. ع. (1396). تأثیر روش آموزش علوم مبتنی بر پژوهش بر پیشرفت تحصیلی و مهارت حل مسئله دانش­آموزان پایه ششم ابتدایی ناحیه یک شهر یزد. پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 14(27)، 159-147.
امانی، ا.، فدایی، ا.، توکلی، م.، شیری، ا.، و شیری، و. (1396). مقایسه برنامه‌ریزی، توجه انتخابی و انعطاف­پذیری شناختی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص (نارسایی خواندن). مجله ناتوانی­های یادگیری، 7(2)، 111-94.
آتش­روز، ب.، نادری، ف.، پاشا، ر.، افتخار صعادی، ز.، و عسگری، پ. (1397). تأثیر الگوی انگیزشی انتظار- ارزش بر انگیزش تحصیلی درونی و بیرونی، اشتغال آموزشی و عملکرد تحصیلی درس ریاضی. فصلنامه سلامت روان کودک، 5(2)، 95-83.
آموزش و پرورش ایالت بریتیش کلمبیا. (2011). اختلالات یادگیری، راهبردهایی برای معلمان. مترجم معصومه خسروی و عباس عبدالحسین­زاده. (1394). سمنان: انتشارات دانشگاه سمنان.
بنی­اسدی، ع.، و پورشافعی، ه. (1391). نقش انگیزش، خودکارآمدی تحصیلی و رویکردهای مطالعه در پیشرفت ریاضی دانش­آموزان رشته­های علوم تجربی و ریاضی مقطع متوسطه شهر قائن. اندیشه­های نوین تربیتی، 8(4)، 102- 81.
بیگدلی، ا.، عبدالحسین­زاده، ع.، محمدی­فر، م. ع.، و رضایی، ع. ­م. (1396). اثربخشی آموزش حل مسئله ریاضی با روش بازی بر انگیزش درونی حل مسئله در دانش­آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی. فصلنامه علمی- پژوهشی ناتوانی­های یادگیری، 7(1)، 41- 26.
تقی­زاده، ر.، و عبدلی سلطان احمدی، ج. (1396). اثربخشی روش تدریس جیگ ساو بر خودکارآمدی ریاضی و اضطراب ریاضی در درس آمار و مدل­سازی در بین دانش‌آموزان علوم انسانی دوره دوم متوسطه. روانشناسی مدرسه، 6(2)، 25-7.
تقی­زاده، ه.، عبدخدایی، م. س.، و کارشکی، ح. (1393). نقش سبک­های شناختی، اهداف پیشرفت و خودکارآمدی ریاضی در پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان دبیرستان­های دولتی شهر مشهد. فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی، 2(6)، 58-41.
حسین خانزاده، ع.، ابراهیمی، ش.، حسینی، ش.، وخداکرمی، ف. (1398). تأثیر آموزش ریاضی از طریق برنامه­های آموزشی رایانه­ای بر یادگیری ریاضی و علاقه به ریاضی دانش­آموزان دیرآموز. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 10(2)، 164-149.
خیر، م.، حسین چاری، م.، و بحرانی، م. (1391). رابطه     سوگیری­های خودکارآمدی ریاضی با انگیزش، عواطف و عملکرد تحصیلی در دانش­آموزان دوره راهنمایی شهر شیراز. فصلنامه روان­شناسی تربیتی، 24(8)، 166- 143.
رشید، خ.، ذاکری، ع. ر.، سلحشوری، ا.، و کرد نوقابی، ر. (1391). انگیزه تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه در رابطه با عوامل محیطی. نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، 7(2)، 107 -99.
رفیع­خواه، م.، و مهاجرانی، م. (1393). اثربخشی تمرین بازداری شناختی بر انعطاف­پذیری ذهنی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری. مجله پژوهش در علوم توانبخشی، 10(8)، 927-917.
سادوک، ب. ج.، سادوک، و. ا.، و روئیز، پ. (2017). خلاصه   روان­پزشکی: علوم رفتاری/ روان­پزشکی. مترجم فرزین رضاعی. (1396). تهران: انتشارات ارجمند.
سلطانی­نژاد، م.، و محمودی، ک. (1397). نقش واسطه­ای ارزش تکلیف در رابطه بین خودکارآمدی و نگرش نسبت به ریاضی. پژوهش در نظام­های آموزشی، 12(40)، 98-105.
عالمیان، و.، لطفی­نژاد، ع.، و حبیبی، م. (1398). تأثیر به­کارگیری مدل حل مسئله پولیا در کاهش خطای نیومن          دانش­آموزان در حل مسائل مربوط به ترکیبات پایه دهم رشته ریاضی. فصلنامه پویش در آموزش علوم پایه، 5(15)، 38-25.
علایی خرایم، ر.، نریمانی، م.، و علایی خرایم، س. (1391). مقایسه باورهای خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت در میان دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. فصلنامه علمی- پژوهشی ناتوانی­های یادگیری، 1(3)، 104- 85.
غیاثی، ع. (1394). رابطه عزت­نفس و سبک­های حل مساله با باورهای خودکارآمدی دانشجویان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه زابل. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 34، 64- 53.
کرک، س.، گالاگر، ج.، و کولمن، م.ر. (2014). روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی بر اساس DSM-5. مترجم محمد مشکانی و حسین ملک محمدی. (1400). تهران: ارسباران.
گراوند، ه.، قدم­پور، ع.، و ویسکرمی، ح. ع. (1396). ارائه مدل علّی ادراک از جو آموزشی خلاق و مهارت­های حل مسئله با انگیزش تحصیلی: نقش واسطه­ای تحصیلی. فصلنامه روان­شناسی تربیتی، 13(46)، 121- 95.
 لطفی­عظیمی، ا.، افروز، غ. ع.، درتاج، ف.، و نعمت طاووسی، م. (1394). نقش مسند مهارگری و خودکارآمدی در پیش‌بینی انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان. فصلنامه پژوهش در نظام­های آموزشی، 9(31)، 18-1.
Downloaded from www.ceciranj.ir
محزون­زاده بوشهری، ف. (1396). رابطه بین مهارت حل مسئله و خلاقیت دانشجویان با نقش واسطه­گری خودکارآمدی تحصیلی: مدل­یابی معادلات ساختاری. فصلنامه علمی- پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6(4)، 50- 27.
محمداسماعیل، ا.، و هومن، ح. ع. (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی­مت. فصلنامه کودکان استثنایی، 2(۴)، ۳۳۲-۳۲۳.
موسی­پور، م.، پورتقی کوهبنه، ب.، و تقی­پور، آ. (1398). راهبردهایی برای ارتقای توانایی حل مسئله در ریاضی. فصلنامه پویش در آموزش علوم پایه، 5(17)، 46-35.