مقایسه اثربخشی مداخله حافظه فعال و یکپارچگی حسی ‌- ‌حرکتی بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

2 استاد یار، گروه روانشناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

3 دانشیار، گروه روانشناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

4 دانشیار، گروه روانشناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی مداخله حافظه فعال و یکپارچگی حسی- ‌حرکتی بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ریاضی بود. روش مطالعه، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه کنترل و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان پسر با اختلال ریاضی دوره ابتدایی شهر کرمان در سال تحصیلی 99-1398 بودند. از میان این افراد 60 نفر (دختر و پسر) به‌صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در سه گروه 20 نفره (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل) گمارش شدند. گروه‌های آزمایش به مدت 16 جلسه 45 دقیقه‌‌ای تحت مداخله قرار گرفتند و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکردند. پیش‌آزمون و پس‌آزمون به‌عمل آمد و برای اطمینان از ثبات نتایج پس از سه ماه آزمون پیگیری اجرا شد. ابزار سنجش شامل مقیاس هوشی وکسلر (WISC) و آزمون عملکرد ریاضی بود. داده‌ها با تحلیل کوواریانس چند‌متغیری با کمک نرم‌افزار آماری 22-SPSS مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد در اثربخشی مداخله مبتنی بر حافظه فعال و مداخله مبتنی بر یکپارچگی حسی- ‌حرکتی در میان گروه‌های آزمایش و کنترل تفاوت وجود دارد (05/0>P). همچنین در مرحله پیگیری نیز، بین پایداری تغییرات مداخله مبتنی بر حافظه فعال و مداخله مبتنی بر یکپارچگی حسی- ‌حرکتی روی عملکرد ریاضی تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P). براساس نتایج پژوهش، می‌توان گفت مداخله‌‌ها با ایجاد تجربه جدید در عملکرد ریاضی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ریاضی مؤثر بوده و می‌توانند به‌عنوان مداخله‌هایی سودمند در مدارس دوره ابتدایی، مراکز مشکلات ویژه یادگیری و مراکز آموزشی و توان‌بخشی به‌کار گرفته شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of the effectiveness of working memory intervention and sensory-motor integration on math performance of students with Math Learning Disability

نویسندگان [English]

  • Arsalan karimi Bahrasemany 1
  • Maryam Chorami 2
  • Tayyebeh Sharifi 3
  • Ahmad ghazanfari 4
1 PhD student, Department of psychology, shahrekord branch, Azad university, shahrekord, Iran.
2 Assistant Professor, Department of psychology, shahrekord branch, Azad university, shahrekord, Iran.
3 Department of Psychology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Shahrekord Branch, Shahrekord, Iran
4 Associate Professor, Department of psychology, shahrekord branch, Azad university, shahrekord, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to compare the effectiveness of working memory intervention and sensory-motor integration on math performance of students with Math Learning Disability. The study method was quasi-experimental with pre-test design, post-test and a control group design and follow-up stage. The statistical population included all elementary school male students with math disorder in Kerman in 2019-2020 academic year. From among these people, 60 boys were selected by available sampling method and randomly assigned to three groups of 20 people (two experimental groups and one control group). The experimental groups underwent intervention for 16 sessions of 45 minutes and the control group did not receive any intervention. Pre-test and post-test were performed and follow-up test was performed after three months to ensure the stability of the results. The assessment tools included the Wechsler Intelligence Scale (WISC) and the Mathematical Performance Test. Data were analyzed by multivariate analysis of covariance using SPSS 22-statistical software. The results showed that there was a difference in the effectiveness of the intervention based on working memory and the intervention based on sensory-motor integration between the experimental and control groups (P<0.05). In the follow-up phase, there is a significant difference between the stability of intervention changes based on working memory and sensory-motor integration on mathematical performance. (P<0.05). Based on the results, it can be said that the interventions are effective by creating new experience in the mathematical performance of students with math learning disabilities and can be used as useful interventions in primary schools, special learning centers and educational and rehabilitation centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Math Learning Disorder
  • working memory
  • math performance
  • sensory-motor integration
ابراهیمی، ش. (1395). نقش بازی‌های حسی- حرکتی در بهبود علائم اختلال یادگیری ریاضی دانش‌آموزان پایه سوم. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی گرایش تربیتی گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی.
آقایی‌ثابت، س.، بنی‌جمالی، ش. س.، و دهشیری، غ. ر. (1397). اثربخشی دو روش توان‌بخشی شناختی حافظه کاری کلامی و دیداری - فضایی بر بهبود عملکرد ریاضی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی. فصلنامه کودکان استثنایی. (2)، 5-2.
باربارا ایی، ف. (1383). فعالیت‌های مربوط به یکپارچگی حسی- حرکتی. ترجمه مهناز راغ‌فر. تهران، تیمورزاده.
حسینخانزاده، ع. ع.، شجاعی، س.، امیری، پ. ن.، صادقی، س.، آزادیمنش، پ.، و آزادی منش، ص. (1395). تأثیر برنامه آموزشی تقویت توجه و ادراک حسی - حرکتی بر عملکرد ریاضی دانش‌آموز پسر با ناتوانی یادگیری ریاضی. دو فصلنامه راهبرد‌های شناختی یادگیری. 7، 156-139.
شاه‌محمدی، م.، انتصار فومنی، غ. ح.، حجازی، م.، و اسدزاده، ح. (1398). تأثیر برنامه یکپارچگی حسی بر هوش غیرکلامی، توجه و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی یادگیری. 9(1)، 93-115.
شهیم، س. (1364). انطباق و هنجاریابی آزمون هوش کودکان وکسلر. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
شهیم، س. (1391). مقیاس تجدیدنظر شده هوشی وکسلر برای کودکان. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
عابدی، الف.، آقابابایی، س. (1390). اثربخشی آموزش حافظه فعال بر بهبود عملکرد تحصیلی کودکان با ناتوانی یادگیری ریاضی. روان‌شناسی بالینی. 2(4)، 73-81.
عباسی، ر.، مرادی، ن.، نجفی فرد، ط.، و یوسفی، ص. (1392). تأثیر آموزش حافظه فعال بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر دارای اختلال ریاضی. همایش کنگره سراسری روان‌شناسی کودک و نوجوان (1394). تهران.
فرهبد، م.، هداوندخانی، ف.، و مهشیدی. ش. (1396). تقویت مهارت‌های حسی - حرکتی. تهران: شرکت افست.
کاکاوند، ع. ر.، و ح. احدی. (1396). اختلال‌های یادگیری (از نظریه تا عمل). تهران: ارسباران.
کله، پ.، چان، ل. (1386). روش‌ها و راهبردها در تعلیم و تربیت کودکان استثنائی. ترجمه فرهاد ماهر. تهران: جیحون.
معتمدی، ف.، احمدی، ز.، اسدللهی، ل.، رفیعی، ف.، فنایی، ف.، و کریمی، ش. (1396). چگونه توان یادگیری کودک خود را با تمرینات حافظه فعال تقویت کنیم؟ اصفهان: آسمان‌نگار.