اثربخشی مداخلۀ هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله بر عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان نارساخوان پایۀ سوم ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز

2 دانشیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استادیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد واحد اهواز، اهواز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی مداخلۀ هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله بر عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان نارساخوان در شهر همدان انجام شده است. این پژوهش، یک مطالعۀ نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعۀ آماری این پژوهش، دانش‌آموزان نارساخوان پایۀ سوم ابتدایی بودند. برای انتخاب آزمودنی‌ها از روش نمونه‌گیری تصادفی استفاده شد، به طوری که در این پژوهش 30 دانش‌آموز نارساخوان پایۀ سوم ابتدایی شرکت داشتند. آزمودنی‌ها به روش تصادفی ساده به دو گروه 15 نفری تقسیم شدند و در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایشی، برنامۀ مداخله هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله را در 12 جلسه دریافت کرد، در حالی که به گروه کنترل این آموزش ارائه نشد. ابزار‌ استفاده شده در این پژوهش آزمون خواندن و نارساخوانی کرمی نوری و مرادی (1384) و پرسشنامۀ خودکارآمدی تحصیلی مک ایلروی و بانتینگ (2001) بود. اطلاعات جمع‌آوری شده از طریق آزمون آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که در مرحله بعد از مداخله، میانگین نمرات عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی گروه آزمایش پس از مداخله به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل بود. برنامۀ آموزشی مداخلۀ هدفمند خواندن باعث بهبود عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان نارساخوان شد. بنابراین، توجه به متغیرهایی از جمله عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی ضروری است و برنامه‌ریزی برای ارائه مداخلۀ هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله به این دانش‌آموزان اهمیت خاصی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of targeted reading intervention based on response to intervention on reading function and academic self-efficacy of third grade elementary school students with dyslexia

نویسندگان [English]

  • Davoud Fathi 1
  • Salar Faramarzi 2
  • Zahra Eftekhar Saadi 3
  • Farah Naderi 3
  • Yadollah Zargar 3
1 Ph.D. Islamic Azad University, Ahvaz Branch, Ahvaz, Iran.
2 Associate Professor, Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Islamic Azad University, Ahvaz Branch, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

Aim. The purpose of the present research was to investigate the effectiveness of targeted reading intervention based on response to intervention on reading function and academic self-efficacy of students with dyslexia in Hamedan city. Methods. This research was a quasi-experimental study with pre-test, post-test design and a control group. The study population consisted of third grade elementary school students with dyslexia. Subjects were selected by simple random sampling method, so that 30 students with dyslexia particiapted. Subjects were divided into two groups randomly (experiment and control group), each consisting of 15 students. Experiment group received targeted reading intervention based on response to intervention in 12 sessions while control group did not. The tools of present research were Koromi-Nouri & Moradi’s Reading and Dyslexia Test (2005) and McIllroy & Bunting’s Academic Self-efficacy Questionnaire (2001). The data were analyzed by using multivariate analysis of covariance test (MANCOVA). Results. Findings of this research showed that mean scores of reading function and academic self-efficacy in experiment group were significantly increased after intervention in comparison with control group. The targeted reading intervention led to improve the reading function and academic self-efficacy of students with dyslexia. Conclusion. Therefore, paying attention to the variables such as reading function and academic self-efficacy are essential and planning for providing targeted reading intervention based on response to intervention for these students is of particular importance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic self-efficacy
  • dyslexia
  • reading function
  • targeted reading intervention
حمیدی، فریده و محمدی خراسانی، فرنگیس (1396). اثربخشی مشاورۀ گروهی شناختی رفتاری والدین کودکان بیش‌فعال بر اختلالات رفتاری فرزندان. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 8(22):60-50.
حق‌طلب، طاهره.، یزدانی، فریدون و آقایی، افسانه (1394). مقایسۀ اثربخشی شیوه‌های آموزشی چندحسی اورتون و فرنالد بر بهبود اختلال نوشتن دانش‌آموزان نارسانویس شهر ملایر. دوفصلنامهراهبردهایشناختیدریادگیری، 3(4):71-85.
خانجانی، زینب.، مهدویان، هوشنگ.، احمدی، پریچهر.، هاشمی، تورج و فتح‌الله‌پور، لیلا (1391). مقایسه اثربخشی روش پسخوراند زیستی و روش چندحسی فرنالد در درمان اختلال نارساخوانی. فصلنامه افراد استثنایی، 2(8): 117-147.
خانجانی، زینب.، مهدویان، هوشنگ و احمدی، پریچهر (1391). اثربخشی روش چندحسی فرنالد بر نارساخوانی دانش‌آموزان پایه دوم ابتدایی شهر تبریز (مطالعه موردی). فصلنامه افراد استثنایی، 2(6): 135-157.
داوری، مژده.، غلامعلی لواسانی، مسعود و اژه‌ای، جواد (1391). رابطۀ کمال‌گرایی و خودکارآمدی تحصیلی با اهداف پیشرفت دانش آموزان. مجله روان‌شناسی، 16(3): 266-281.
صالحی، آزاده و سلیمانی، مهران (1391). مقایسۀ میزان اثربخشی دو روش فرنالد و سینا بر عملکرد خواندن کودکان دو زبانه دارای اختلالات خواندن پایه دوم و سوم دبستان شهرستان ارومیه در سال تحصیلی 89-90. مجله مطالعات ناتوانی، 2: 8-18.
صدوقی، مجید (1397). رابطه خودکارآمدی و تاب‌آوری تحصیلی با سازگاری و عملکرد تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی. نشریهراهبردهایآموزشدرعلومپزشکی، 11(2): 7-14.
عاشوری محمد و جلیل‌آبکنار سیده‌سمیه (1395). ناتوانی‌های یادگیری ویژه در نسخۀ پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی و ارایه الگوی ۳ لایه‌ای پاسخ به مداخله برای تشخیص. تعلیم و تربیت استثنایی. ۳ (۱۴۰): 37-46.
عاشوری، محمد و جلیل‌آبکنار، سیده‌سمیه (1395). دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر. چاپ اول. تهران: رشد فرهنگ.
غلامعلی لواسانی، مسعود.، اژه‌ای جواد و افشاری، محسن (1389). رابطۀ خودکارآمدی تحصیلی و درگیری تحصیلی با پیشرفت تحصیلی. مجله روان‌شناسی، 1(3): 289-305.
فرامرزی، سالار و محمدزاده، عادل (1396). اثربخشی مداخله هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله بر درک مطلب دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ویژه. روان‌شناسی افراد استثنایی، 7(27):185-208.
کرمی‌نوری، رضا.، مرادی، علیرضا.، اکبری‌زردخانه، سعید و زاهدیان، حائده (1387). آزمون خواندن و نارساخوانی (نما). چاپ اول، تهران، جهاد دانشگاهی، واحد تربیت معلم.
نصری، صادق و کریمی لیچاهی، رقیه (1395). مقایسۀ اثربخشی آموزشی به روش چند حسی و ادراکی- حرکتی در بهبود مهارت خواندن دانش‌آموزان نارساخوان، مجله ناتوانی‌های یادگیری، 5(4): 123-140.
یعقوبی، ابوالقاسم.، محققی، حسین.، غفوری آثار، مریم و رشید، خسرو (1392). مقایسۀ تأثیر روش‌های چندحسی فرنالد و ادراک دیداری فراستیک بر اصلاح عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان، فصلنامه افراد استثنایی، 3(9): 21-32.