اثربخشی بازی درمانگری با رویکرد کودک‌محور بر کاهش مشکلات برونی‌سازی شدۀ دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روان‌شناسی گروه روان‌شناسی تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناسی کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف، بررسی اثربخشی بازی‌درمانی با رویکرد کودک‌محور بر کاهش مشکلات برونی‌سازی‌شدۀ دانش‌آموزان 9-7 ساله انجام شد. پژوهش حاضر از نوع مطالعات شبه‌آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بوده است. جامعۀ پژوهش را کلیۀ دانش‌آموزان 9-7 ساله‌ای تشکیل دادند که به دلیل مشکلات رفتاری به مراکز مشاوره شهر تهران مراجعه کرده و در ارزیابی‌ها دارای مشکلات برونی‌سازی‌شده تشخیص داده شده بودند. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس،30 دانش‌آموز که طی مصاحبه تشخیصی با والدین، دارای مشکلات رفتاری تشخیص داده شده بودند، با استفاده از سیاهۀ رفتاری کودک (CBCL) ارزیابی شدند. از میان این دانش‌آموزان، 10 نفر که نمرۀ بالاتر از نمرۀ برش را کسب کردند، به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. در نهایت از این تعداد 5 نفر به‌صورت تصادفی در گروه آزمایشی و 5 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایشی تحت 16 جلسه بازی‌درمانی کودک‌محور قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکردند. بعد از اتمام مداخلۀ درمانی گروه آزمایش، هر دو گروه دوباره با استفاده از سیاهۀ رفتاری کودک (CBCL) به عنوان پس‌آزمون ارزیابی شدند. داده‌های به‌دست آمده با استفاده از مدل آماری تحلیل کوواریانس تجزیه‌ و ‌تحلیل شدند. یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که بازی‌درمانی با رویکرد کودک‌محور به کاهش معنادار مشکلات برونی‌سازی شدۀ دانش‌آموزان منجر می‌شود (01/0P≤). با توجه به نتایج پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که بازی‌درمانی کودک‌محور مؤثر بوده است و برای کاهش مشکلات رفتاری برونی‌سازی شده می‌توان از این مداخله استفاده کرد.
کلید واژه‌ها

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of child-centered play therapy on reducing behavioralized problems of students

نویسندگان [English]

  • Leila Afzali 1
  • Fatemeh Khamseh 2
1 Ph. D. in Educational Psychology, Islamic Azad University, Eslamshahr Branch, Eslamshahr, Iran.
2
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of child-centered game therapy on reducing the externalized problems of students. The present study was a quasi-experimental study with pre-test and post-test design with control group. The research population consisted of all 7-9 years-old students who were referred to counseling centers in Tehran due to behavioral problems and had been diagnosed in the evaluations with externalized problems. Using available sampling, 30 students who were diagnosed with behavioral problems during diagnostic interview with their parents, were evaluated by the Child Behavior Checklist (CBCL). From among these students, 10 were selected who scored higher than the cut score as sample group. Finally, 5 of them were randomly assigned to the experiment group and 5 were assigned to the control group. Experiment group received 16 sessions of child-centered play therapy, while the control group did not receive any intervention. After the intervention, the two groups were evaluated again using the Child Behavioral Checklist (CBCL) as the post-test. Data were analyzed by analysis of covariance (ANCOVA (statistical model. Findings showed that child-centered play therapy reduces externalizing problems of students (p < 0.01). According to the results of this study, it can be concluded that child-centered play therapy has been effective and this intervention can be used to reduce the externalizing behavioral problems.
Keywords

کلیدواژه‌ها [English]

  • Play therapy
  • child-centered
  • behavioral problems
  • students
تویسرکانی روایی، مهدیه.، یونسی، جلال و یوسفی لویه، مجید (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی مبتنی بر قصه در کاهش نشانه‌های اختلال سلوک کودکان.  فصلنامه خانواده پژوهی. 13 (4): 76- 63.
http://www.sid.ir/FileServer/JF/78913871305
حمیدی، فریده.، محمدی خرسندی، فرنگیس‌ (1396). اثربخشی مشاوره گروهی شناختی رفتاری والدین کودکان بیش‌فعال بر اختلالات رفتاری فرزندان. توانمندسازی کودکان استثنایی. 8(2):50-60.
http://www.ceciranj.ir/article_63556_f704f561ff7259497fde80cb21f2456d.pdf
دادستان، پریرخ.، بیات، مریم و عسگری، علی. (1388). تأثیر بازی درمانگری کودک‌محور بر کاهش مشکلات برونی‌سازی شده کودکان. مجله علوم رفتاری، 3(4): 264-257.
 http://www.sid.ir/FileServer/JF/79413880401
رایس، فلیپ(1388). رشد انسان؛ روان‌شناسی رشد از تولد تا مرگ. ترجمۀ مهشید فروغان. تهران: ارجمند.
رضایی، مونا.، قاسمی، عبدالله.، کاشی، علی.، واعظ موسوی، سید محمد کاظم‌(1395)‌. تأثیر بازی‌درمانی بر مهارت‌های حرکتی و یکپارچگی دیداری- حرکتی نوپایان دارای تولد زودرس. توانمندسازی کودکان استثنایی. 9(1):23-32.
http://www.ceciranj.ir/article_68953_c8a9b919c938a4d30850ebe47355b65e.pdf
سعادت،  مهرناز‌(1390). کدام یک از نشانه‌های اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی با مداخله‌های یوگا و بازی درمانی تغییر می کند؟ مجله کودکان اسثنایی، 11 (1): 56-45.
غباری بناب، باقر.، پرند، اکرم.، خانزاده، عباسعلی.، موللی،گیتا.، و نعمتی، شهروز (1388). میزان شیوع مشکلات رفتاری دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر تهران. مجله پژوهش در حیطۀ کودکان استثنایی،9 (3):223-238.
http://www.sid.ir/FileServer/JF/69413883304
کاکابرایی، کیوان و امامی آل‌اقا، شیرین(1397). اثربخشی آموزش حل مسأله بر مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی دارای اختلال رفتاری. توانمندسازی کودکان استثنایی، 9(1): 51-64. http://www.ceciranj.ir/article_68957_f4eb7026bad0cfa5ab136a51f9a0f9b4.pdf
کمیجانی، زهرا.، هاشمی، آذر (1388). بررسی تأثیر بازی درمانی بر کاهش اختلالات رفتاری دانش‌آموزان آزار دیده جسمانی- هیجانی 12-9 ساله شهر تهران، روان‌شناسی تربیتی، (15): 32-19.‌http://jep.atu.ac.ir/article_2223_fec1842d519c95e35fa862d74e5ec120.pdf
گنجی، کامران.، ذبیحی، رزیتا.، خدابخش، روشنک.، کراسکیان، آدیس (1390). تأثیر بازی درمانگری کودک‌محور بر کاهش نشانه های رفتاری کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی. مجله روان‌شناسی بالینی، 3 (4)، 25-15. http://www.sid.ir/FileServer/JF/46413901202
مینایی، اصغر (1384). انطباق و هنجاریابی نظام سنجش مبتنی بر تجربۀ آخنباخ (ASEBA). تهران: سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی.
مینایی، اصغر (1385). انطباق و هنجاریابی سیاهۀ رفتاری کودک آخنباخ، پرسش نامه خودسنجی گزارش معلم. مجله کودکان استثنایی، 6(1): 558-529.