اثربخشی آموزش مهارت‎های ارتباطی در اشتیاق به برقراری ارتباط با دیگران و مقابله با کمرویی نوجوانان آهسته‎گام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران

2 باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

3 کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، مدرس دانشگاه پیام نور، کاشمر ، ایران

4 کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاینات، قاین، ایران

5 استاد ممتاز روانشناسی کودکان استثنایی، گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تأثیر آموزش مهارت‎های ارتباطی در اشتیاق به برقراری ارتباط با دیگران و مقابله با کمرویی نوجوانان آهسته‎گام انجام شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود.جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ دانش‌آموزان دختر آهسته گام 15-13 ساله شهرستان قائنات (استان خراسان جنوبی) در سال تحصیلی 92-93 بودند. از این جامعه تعداد 24 دانش‌آموز آهسته‌گام، به صورت نمونه‌گیری دردسترس به عنوان نمونۀ پژوهش انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 12 نفر) جایگزین شدند. معلمان یا والدین هر دو گروه از آزمودنی‌ها پرسشنامه‌های پژوهش پاسخ دادند (پیش‌آزمون). سپس گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 45 دقیقه‌ای تحت آموزش مهارت‌های ارتباطی قرار گرفتندو گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند.در پایان هر دو گروه مجدداً به ابزار پژوهش پاسخ دادند (پس‌آزمون). ابزار اندازه‌گیری پرسشنامۀ کمرویی سموعی و اشتیاق به برقراری ارتباط گنجی بود. اطلاعات جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس با نرم افزار Spss نسخۀ 22 تجزیه و تحلیل شد.نتایج نشان دادکه اثر آموزش مهارت‎های ارتباطی در اشتیاق به برقراری ارتباط با دیگران (95/50 = F و 000/0 = p ) و مقابله با کمرویی رویی (49/153 = F و 000/0 = p) معنا‌دار است. یعنی تفاوت دو گروه آزمایش و کنترل از نظر تأثیر آموزش مهارت‎های ارتباطی در اشتیاق به برقراری ارتباط و مقابله با کم‎رویی معنا‎دار است.آموزش مهارت‎های ارتباطی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل باعث بهبود معنا‎دار در اشتیاق به برقراری ارتباط با دیگران و مقابله با کم‎رویی نوجوانان دختر آهسته‎گام می‎شود.
کلید واژه‌ها

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of teaching communication skills on willingness to communicate with others and preventing shyness of slow paced

نویسندگان [English]

  • Masoume Kalantari 1
  • Mohammad Tahan 2
  • Elaheh Ahangari 3
  • Fakhrasadat Barati 4
  • Gholamali Afrooz 5
1 Ph.D. Student of Psychology and Education of Exceptional Children, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
2 Young Researchers and Elite Club, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran.
3 Master of General Psychology, Payame Noor University lecturer, Kashmar, Iran.
4 Master of Psychology and Education of Exceptional Children, Islamic Azad University, Ghanat Branch, Ghaen, Iran.
5 Distinguished Professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: The purpose of this study was to study the effect of communication skills training on the desire to communicate with others and to prevent the shyness among slow paced adolescents. Method: The research method was semi-experimental with pretest-posttest design with control group. The statistical population of the study consisted of all 13-15 year-old slow paced female students in the city of Ghaenat (South Khorasan Province) in the academic year of 2013-2014. From this community, 24 slow-paced girls were selected by random sampling method and randomly assigned to two experiment and control groups (each group consisted of 12 students). Teachers or parents of both groups answered the research questionnaires (pre-test). The experiment group was trained in communication skills for 10 sessions of 45 minutes and the control group did not receive any education. At the end, both groups responded to the research questionnaires (post-test). The tool was a measure of the Samouie’s Shyness Questionnaire and Ganji’s Desire to Communicate. The collected data were analyzed using SPSS software version 22 using covariance analysis. Results: The results showed that the effect of communication skills training on the desire to communicate with others (P=0.50, F=0.000) and coping with shyness (F=153.49, P=0.000) is meaningful. That is, the difference between the experiment and control groups in terms of the effect of communication skills training on the desire to communicate and coping with shyness is meaningful. Conclusion: Communication skills training for the experiment group compared to the control group significantly improves the desire to communicate with others and deal with shyness among slow paced adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communication skills
  • willingness to communicate
  • shyness
  • slow paced adolescent
اسدی، الهه (1391). رابطۀ تعارض والد-نوجوان و تاب‌آوری با مشکلات روانشناختی نوجوانان مناطق چهارگانه آموزش و پروش شهر شیراز. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
ﺍﻓﺮﻭﺯ، ﻏﻼﻣﻌﻠﻲ (1392). ﺭﻭﺍﻥﺷﻨﺎﺳﻰﻛﻤﺮﻭی ﻭ رﻭﺵﻫﺎی دﺭﻣﺎﻥ. ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺩﻓﺘﺮ ﻧﺸﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻼﻣﻰ.
افروز، غلامعلی.، عاشوری، محمد و قاسم‌زاده، سوگند (1395). تحول تعریف آهسته‌گامی در AAMR و AAIDD و تفاوت ملاکهای آن در DSM-IV-TR و DSM0V. رشد آموزش مشاوره مدرسه، 12(1): 21-24.
بشیرپور، محراب و سلیمی بجستانی، حسین (1392). مقایسۀ میزان اثربخشی مشاورۀ گروهی مبتنی بر رویکرد وجودی و شناختی- رفتاری بر کاهش کم‎رویی دانش‌آموزان پسر دبیرستانی، مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 2: 60-51.
بشیرپور، محراب.، سلیمی، محمدحسین و فرحبخش،کیومرث (1392). مقایسه میزان اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر رویکرد وجودی و شناختی رفتاری برکاهش کمرویی دانش آموزان پسر دبیرستانی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 14(2): 61-50.
حاتمی، محمد.، صادقی‌راد، سعید و حسنی، جعفر (1394). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی در تکانشگری نوجوانان دختر دارای علائم اختلال سلوک. فصلنامه پژوهش در نظامهای آموزشی، 9(31): 254-227.
حسین چاری، مسعود و آقادلاورپور، محمد (1385). آیا افراد کمرو فاقد مهارت‌های ارتباطی­اند. فصلنامه روانشناسی ایرانی، 10: 135-123.
حسینیان، سیمین.، بهرنگی، محمدرضا.، قاسم‌زاده، سوگند و تازیکی، طیبه (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی به مادران بر سازگاری اجتماعی، پرخاشگری و پیشرفت تحصیلی فرزندانشان. اندیشه‌های نوین تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهراء، 12(1): 25-10.
حیدرپور، سوزان.، دوکانه‌ای فرد، فریده و بهاری، سیف‌الله (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های برقراری ارتباط مؤثر بر افزایش عزّت نفس و کاهش کمرویی معلولان جسمی-حرکتی استان تهران. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، 3(4): 50-42.
خانزاده‌فیروزجاه، حسین و پرند، اکرم (1386). تهیه پرسشنامه ارزیابی اختلالات رفتاری دانش‌آموزان پسر عقب مانده ذهنی خفیف دوره راهنمایی. مطالعات روانشناختی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا، 3(3): 137-123.
سادوک، بنجامین جیمز و سادوک، ویرجینیا آلکوت (1391). خلاصه روانپزشکی، علوم رفتاری- روانپزشکی. ترجمه پورافکاری. تهران: شهر آب.
سلیمانی، تقی (1390). زیباترین قصه جهان، ویژهنامهدهمینجشنوارهقصهگوییکشوری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان تهران.
سیف نراقی، مریم.، شریعتمداری، علی.، نادری، عزت ا... و ابطحی، معصومه (1388). بررسی میزان توانمند‌سازی شغلی در برنامۀ درسی دانش‌آموزان کم توان ذهنی، از دیدگاه کارشناسان ستادی، متخصصان برنامه‌ریزی و دبیران ذیربط. مجله علوم تربیتی، 2(5):160-135.
عابدینی حجی‌آبادی، ابوالفضل (1395). اثربخشی روش مشاورۀ گروهی به شیوۀ شناختی رفتاری بر کاهش کم رویی و افزایش عزت نفس نوجوانان 16-13سال. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم انسانی گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاین.
عاشوری، محمد و جلیل آبکنار، سمیه (1395). دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و آموزش فراگیر. تهران: رشد فرهنگ.
فریس‌آبادی، لیلا.، خسروی، معصومه و صباحی، پرویز (1394). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بین فردی و حل مسأله اجتماعی بر بهبود رفتار سازگارانه و عملکرد تحصیلی دانشآموزان دختر با کم توانی ذهنی. فصلنامه افراد استثنایی، 5(18):121-102.
کایوند، فریدون.، شفیع‌آبادی، عبدالله و سودانی، منصور (1388). اثربخشی مهارت‌های ارتباطی بر اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان پسر اول متوسطه ناحیه 4 آموزش و پرورش اهواز. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 42: 24-1.
کردنوقابی، رسول و پاشا شریفی، حسن (1384). تهییه و تدوین برنامۀ درسی مهارت‌های زندگی برای دانش‌آموزان دورۀ تحصیلی متوسطه. فصلنامۀ نوآوری آموزشی. 4(12): 34-11.
گودرزی، نسرین.، مکوند حسینی، شاهرخ.، محمدرضایی، علی و اکبری بلوطبنگان، افضل (1393). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی به روش قصه‌گویی بر میزان کمرویی دانش‌آموزان. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، 17(5):136-122.
همایی، رضا.، کجباف، محمد باقر و سیادت، سید علی (1388). تأثیر قصه‌گویی بر سازگاری کودکان.مطالعاتروان‌شناختیدانشگاهالزهرا، 5(2): 119-100.
یحیی محمودی، ندا.، ناصح، اشکان.، صالحی، سیروس و تیزدست، طاهر (1392). اثربخشی آموزش گروهی مهارت‌های اجتماعی مبتنی بر قصه‌گویی بر مشکلات رفتاری برون سازی شده کودکان. روان‌شناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 9(35):257-249.