پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی رضامندی زوجیت براساس ویژگی‌های شخصیتی و نیازهای بنیادین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ روان‌شناختی با میانجیگری سلامت‌روان درمادران دختران تیزهوش*

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ روان‌شناسی وآموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدعلوم و تحقیقات، تهران،‌ایران

2 دانشیار‌‌‌گروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلا‌می‌واحدرودهن، رودهن،‌ایران

3 دانشیارگروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران،‌ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی رضامندی زوجیت بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و نیازهای بنیادین ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناختی با میانجیگری سلامت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان در مادران دختران تیزهوش انجام شد. پژوهش یک مطالعۀ توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری مادران دانش‌آموزان تیز‌هوش دورۀ اول متوسطه شهر تهران بودند. در‌این پژوهش 245 مادر شرکت کردند که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شده بودند. ابزارهای ‌این پژوهش مقیاس ویژگی‌های شخصیتی نئو، نیازهای بنیادین ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناختی، سلامت عمو‌می‌ و رضامندی زوجیت افروز بود. داده‌‌‌‌‌ها با استفاده از تحلیل مسیر و مدل‌یابی معادلات ساختاری به‌وسیله نرم‌افزار  AMOSبا استفاده از شاخص‌های آزمون مجذور کای، شاخص برازش تطبیقی (CFI)، و ریشۀ دوم میانگین خطای تقریب (RMSEA) تحلیل شد. یافته‌‌‌‌‌ها نشان داد ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که از بین صفات شخصیتی، ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌رنجورخویی به صورت منفی و وظیفه‌شناسی و برون‌‌گرایی به صورت مثبت بر رضامندی مادران اثر داشته است( 05/0p<). نیازهای بنیادین ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناختی به صورت مثبت و معنادار بر رضامندی مادران اثر داشته است(05/0p<). سلامت‌روان به صورت منفی و معنادار بر رضامندی مادران اثر داشته است (05/0p<). سلامت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان اثر ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان ‌رنجورخویی بر رضامندی را به صورت منفی و اثر برونگرایی و وظیفه‌شناسی بر رضامندی را به صورت مثبت و معنادار میانجیگری کرده بود و سلامت‌روان اثر نیازهای بنیادین ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناختی بر رضامندی را به صورت مثبت و معنادار میانجیگری کرده بود( 05/0p<). بر اساس نتایج مشخص شد صفات شخصیتی (روان‌‌رنجورخویی به صورت منفی و وظیفه‌شناسی و برونگرایی به صورت مثبت)، و نیازهای بنیادین ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناختی با میانجیگری سلامت‌روان بر رضامندی مادران دختران تیزهوش اثر داشته است. بنابراین، در‌این حوزه با در نظرگرفتن نیازهای بنیادین، صفات شخصیتی و سلامت‌روان به برنامۀ خانواده‌محور نیاز است تا رضایت‌مندی زوجیت افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting marital satisfaction based on personality traits and basic psychological needs with mediating role of mental health among mothers of gifted girls

نویسندگان [English]

  • Marjan Alizadeh 1
  • Khadijeh Abolmaali 2
  • Ali Akbar Arjomandnia 3
1 Ph.d student of Psychology and Education of Exceptional Children, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Psychology, Islamic Azad University, Rodehn Branch, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Aim: The aim of present study was predicting marital satisfaction based on personality traits and basic psychological needs with mediating role of mental health among mothers of gifted girls. Methods: The present study was a correlational descriptive study. The statistical population of this research consisted of mothers of gifted high school students attending in the first grade. In this study, 245 mothers were selected using random cluster sampling. The tools used were NEO-Personality Inventory General Health Questionnaire, Basic Need Satisfaction in General, and Afrooz Marital Satisfaction Scale (AMSS). Data were analyzed using path analysis and modeling of structural equations by AMOS software using Chi-square test, Comparative fit index (CFI), and root-mean-square error of approximation (RMSEA). Results: The results showed that among personality traits, Neuroticism had a negative impact on satisfaction of mothers and conscientiousness and extroversion showed positive effects (p <0.01). Basic psychological needs showed to have positive and significant effect on satisfaction of mothers (p<0.05). Mental health showed to have negative and significant effect on satisfaction of mothers (p<0.05).It was evident that mental health has mediated negatively the effect of Neuroticism on satisfaction. And effect of extroversion and conscientiousness on satisfaction was mediated negatively and significantly by mental health. Also, mental health has mediated positively the effect of basic psychological needs on satisfaction (p<0.05). Conclusion: Personality traits (neuroticism negatively, and conscientiousness and extroversion positively) and also basic psychological needs influence satisfaction of mothers of gifted girls by mediating role of mental health. Therefore, in this area, considering the basic needs, personality traits and basic psychological needs, we should implement a family-centered program to increase marital satisfaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gifted
  • marital satisfaction
  • mental health
  • personality traits
  • fundamental needs

مراجع

آزادی، شهدخت.، سهامی، سوسن.، قهرمانی، زهرا و قلی‌پور، گلناز‌(1393). ارزیابی عوامل اجتماعی زمینه ساز طلاق عاطفی در میان کارکنان زن شرکت بهره برداری نفت گچساران. فصلنامهزن وبهداشت ،4(3): 110-117.
افروز، غلامعلی و دلیر، مجتبی (1395). کمال‌زدگی در خانواده کودکان تیزهوش. فصلنامه رویش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روانشناسی،5(4): 29 – 59.
افروز، غلامعلی و  قدرتی، مهدی(۱۳۹3). ساخت و هنجاریابی مقیاس رضامندی همسران افروز (فرم کوتاه). مجله ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.۴۱: ۹-۱. 
بخشی، حمید.، اسدپور، محمد و خدادادی‌زاده، علی (1386). ارتباط رضایت از روابط زناشویی با افسردگی زوجین. مجله علمی‌دانشگاه علوم پزشکی قزوین. ۱۱ (۲)‌:۳۷-۴۳
بشارت، محمدعلی.، تاشک، آناهیتا و رضازاده، سیدمحمدرضا(1395). تبیین رضایت زناشویی و سلامت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روانی برحسب سبک‌های مقابله. مجله روانشناسیمعاصر، 1(1): 56-48.
ثنایی، پروین.، معین، لادن و گوهرگانی، شهین (۱۳۸۹). بررسی آموزش  خانواده به شیوه ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناختی –رفتاری بر رضایت‌مندی زناشویی والدین. فصلنامه زن  و جامعه،1(1): ۶۹-۹۲.
حجازی، الهه.، صالح نجفی، مهسا و امانی، جواد (1393). نقش واسطه‌ای انگیزش درونی در رابطه بین نیازهای بنیادین ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روانشناختی و رضایت از زندگی. مجله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روانشناسی معاصر، 9(2): 77-88.
حق‌شناس،حسین.، چمنی، امیررضا و فیروزآبادی، علی(1385). مقایسه ویژگی‌های شخصیتی و سلامت روان دانش‌آموزان دبیرستان‌های تیزهوشان و دبیرستان‌های عادی. فصلنامه اصول بهداشت روانی،8(29-30): 57-66.
خلعتبری، جواد و کیا کجوری، راضیه (1393). اثربخشی مشاورۀ ‌‌‌گروهی بر شیوۀ تحلیل ارتباط محاوره‌ای (TA) بر میزان تعارضات زناشویی زنان متأهل. فصلنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلا‌می ‌واحد تنکابن،5(2): 18-28.
خلیلی، شیوا.، برزگر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کهنمویی، ساناز.، صاحبی، علی و فراهانی، حجت الله (1395). اثربخشی مداخلۀ مبتنی بر تئوری انتخاب و واقعیت درمانی بر رضایت زناشویی‌(پژوهش مورد منفرد). مجله پژوهش‌های کاربردی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ روان‌شناختی،7(1):‌1- 24.
خادمی، علی.، ولی‌پور، مریم.، مرادزاده خراسانی، لاله و نیشابوری، سیمین (1393). رابطۀ ویژگی‌های شخصیت با رضایت زناشویی و مؤلّفه‌های آن در زوج‌ها.  فصلنامه ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناسی کاربردی،8(4): 95 -109.
شاکریان، عطا (۱۳۹۱). نقش شخصیت و جنسیّت در پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی سازگاری زناشویی. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه. ۱، (۱۶): ۱۶-۲۲.
طباطبایی، سید محمود.، پناهنده، سامیه.، حسین آبادی، مجید و عطاری، عباس (1391). بررسی رابطۀ سلامت عمو‌می ‌و رضایت‌مندی زناشویی در کارمندان دانشگاه فردوسی مشهد، ویژه نامه سلامت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان، 10(6):491-499.
عسکری،پرویز.، حیدری،علیرضا.، نادری، فرح.، مرعشیان، فاطمه.، نقی پور، سیمین و ضمیری، امین (۱۳۸۸). راهنمای آزمون‌های‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ روان‌شناختی. اهواز: دانشگاه آزاد اسلا‌می‌واحد اهواز، چاپ اول.
عطاری، یوسفعلی.، امان‌الهی فرد، عباس و مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (۱۳۸۵). بررسی رابطۀ ویژگی‌های شخصیتی و عوامل فردی – خانوادگی با رضایت زناشویی در کارکنان اداره‌‌‌‌‌های دولتی شهر اهواز. مجلۀ آموزش و پرورش و‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ روان‌شناسی،13 (3): ۸۱-۱۰۸.
علیپور، احمد.، رحیمی، افسانه و زارع، حسین (1392). بررسی رابطه سلامت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان و رضایت زناشویی دانشجویان متأهل دانشگاه پیام نور استان تهران. ماهنامه علمی‌پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، 24(7): 557-565.
لطیفیان، مروارید.، افروز، غلامعلی و شهسوارانی، امیرمحمد (1393). رابطۀ ویژگی‌های شخصیتی مادران با خلّاقیّت دختران. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روانشناختی، 5(2): 29-46.
لین. بی. گوئن باخ.( 1392). مروری بر عوامل شخصیتی کودکان تیزهوش و خانواده آن‌ها. ترجمۀ فخرالسادات قریشی، تهران: ارسباران.
مارشال ریو، ج. (۱۳۹۴).انگیزش و هیجان. ترجمۀ یحیی، سید محمدی. تهران: ویرایش.
محمدزاده ابراهیمی‌، علی.، جمهری، فرهاد و برجعلی، احمد (۱۳۸8). رابطۀ بین مشابهت و مکمل بودن ویژگی‌های شخصیتی زوجین با رضایت‌مندی زناشویی. مجله پژوهش در سلامتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روانشناختی، ۲( ۵ و۶): ۷۳-۹۰.
هومن، حیدرعلی.، بشردوست، سیمین و کتابی، امیر حسین (1391). ویژگی‌های‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ روان‌سنجی آزمون نیازهای اساسی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روان‌شناختی و رابطۀ آن با بهزیستی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روانی دردانشجویان دانشگاه آزاد اسلا‌می‌تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران مرکز.
توانمندسازی کودکان استثنایی
دوره 8، شماره 4
دی 1396
صفحه 81-94

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 مهر 1397
  • تاریخ پذیرش: 15 مهر 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار