نقش واسطه‌ای خودتنظیمی هیجانی در رابطه حمایت اجتماعی ادراک‌شده و خودکارآمدی والدگری والدین دارای فرزند مبتلا به فنیل‌کتونوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

2 استاد گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

3 استادیار گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک­شده و خودکارآمدی والدگری از طریق نقش واسطه­ای خودتنظیمی هیجانی در والدین دارای فرزند مبتلا به فنیل­کتونوری بود. جامعه آماری شامل 195 والد (130 مادر و 65 پدر)، مراجعه­کننده به مرکز حمایت از بیماران متابولیک استان زنجان در سال 1400 بود. تعداد 157 نفر (113 مادر و 44 پدر) از والدین به روش نمونه­گیری در‎دسترس انتخاب شدند. ابزار مقیاس حمایت اجتماعی ادراک­شده (MSPSS)؛ پرسشنامه راهبردهای خودتنظیمی هیجانی (ESRSQ) و پرسشنامه خودکارآمدی والدگری (PSAM) استفاده شد. تحلیل داده­ها از طریق مدل­سازی معادلات ساختاری با حداقل مربعات جزئی و با استفاده از نرم افزار  Smart PLS- 3.3انجام شد. با توجه به نتایج بوت استرپ، اثرات مستقیم حمایت ادراک­شده از دوستان بر خودتنظیمی هیجانی (011/0= P، 24/0=β)  و خودتنظیمی هیجانی بر خودکارآمدی والدگری (001/0= P، 35/0=β) معنی­دار و مثبت بود. اثرات غیرمستقیم حمایت ادراک­شده از دوستان (019/0= P، 083/0=β)، از طریق خودتنظیمی هیجانی بر خودکارآمدی والدگری معنی­دار و مثبت بود. این یافته‌ها شواهد جدیدی را ارائه می‌کنند که نشان می‌دهد راهبردهای خودتنظیمی هیجانی ممکن است هدفی برای مداخلات روان‌شناختی باشد که برای افزایش خودکارآمدی والدین دارای فرزند مبتلا به فنیل­کتونوری تلاش می‌کنند. همچنین، پیامدهایی برای اقدامات مراقبت‌های بهداشتی و مداخلات حمایتی-درمانی بیماران فنیل­کتونوری  دارد؛ زیرا بر اهمیت کمک به والدین برای مواجه با مشکلات ناشی از این بیماری در خانواده‌ها تأکید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Emotional Self-Regulation in the Relationship between Perceived Social Support and Parenting Self-Efficacy among Parents of Children with Phenylketonuria

نویسندگان [English]

  • Narges Habibi 1
  • Niloofar Mikaeili 2
  • Abolfazl Hatami Varzaneh 3
1 Ph.D. student, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
2 Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Counselling, Faculty of Humanities, Hazrat-e Masoumeh University, Qom, Iran.
چکیده [English]

This study aimed to examine the relationship between perceived social support and parenting self-efficacy in parents of children with phenylketonuria (PKU) via the mediating role of emotional self-regulation. In 2022, 195 parents (130 mothers and 65 fathers) of children with PKU were referred to the support center for metabolic patients in the province of Zanjan. A total of 157 parents (113 mothers and 44 fathers) were selected through available sampling. The study utilized three instruments: The Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS), the Parental Self-efficacy questionnaire (PSAM), and the Emotional Self-regulation questionnaire (ESRSQ). Smart PLS software was used to analyze the data, and partial least squares structural equation modeling was utilized to assess the relationship between variables. According to the bootstrap results, the direct effects of perceived support from friends on emotional self-regulation (β=0.011, p=0.24) and emotional self-regulation on parenting self-efficacy (β=0.35, p=0.0001) were significant and positive. Furthermore, the indirect effects of perceived support from friends (β=0.083, p=0.019) through emotional self-regulation on parenting self-efficacy were significant and positive. These findings provide new evidence that emotional self-regulation strategies may be a potential target for psychological interventions designed to increase parental self-efficacy with a child diagnosed with PKU. Our findings have implications for healthcare practices and supportive therapeutic interventions for PKU patients, as they highlight the significance of assisting parents in coping with PKU-related problems in families.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional Self-Regulation
  • Parents
  • Phenylketonuria
  • Self-Efficacy
  • Social Support

مراجع

باقری، ف.، و یوسفی، ح. (1388). سخت رویی، باورهای خودکارآمدی و راهبردهای خودتنظیمی عاطفی در      دانش­آموزان دختر. اندیشه و رفتار. 4(14)، 46-35.
پورنقاش تهرانی، س.، مرتضوی فر، س.، و مرتضوی فر، س. (1399). تأثیر حمایت اجتماعی و راهبردهای تنظیم هیجان در پیش­بینی سلامت روانی افراد مبتلا به اسکلروزیس چندگانه. مجله علوم روانشناختی. 19(89 )، 539-529.
توفیقی، ز.، آقایی، ا.، و گل­پرور، م. (1399). مقایسه اثربخشی آموزش تاب‌آوری و تنظیم هیجان بر کیفیت زندگی و خودکارآمدی مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. 63(4)، 2525-2541.
جمالی­نژاد، ر. (1391). بررسی اثربخشی آموزش خلاقیت مادر – کودک بر خلافیت کودکان و خودکارآمدی والدگری مادران کودکان پیش­دبستانی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد.
سجودی، ط. (1396). بررسی تأثیر برنامه توانمندسازی بر میزان بار مراقبتی مادران دارای فرزند مبتلا به فنیل­کتونوری و سطح فنیل آلانین سرم آن­ها در سال 1395. پایان­نامه کارشناسی ارشد. پژوهشکده علوم بهزیستی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
سلیمی، ع.، جوکار، ب.، و نیک­پور، ر. (1388). ارتباطات اینترنتی در زندگی: بررسی نقش ادراک حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در استفاده از اینترنت. فصلنامه علمی مطالعات روان‌شناختی. 5(3)، 102-81.
صالحی مورکانی، ب. (1385). بررسی و مقایسه راهبردهای خودتنظیمی هیجانی در بین دانشجویان مبتلا به اختلالات اضطرابی و افسردگی با دانشجویان عادی شهر اصفهان. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا.
مرادی، آ.،  بابائی، ع.، و کرمی، ج. (1399). نقش خودتنظیمی عاطفی و اهمال‌کاری رفتاری در پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری. 8(14)، 57-71.
دم ریحانی، ن.، بهزادی­پور، س.، و طهماسبی، ص. (1396). رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده با بهزیستی روانشناختی و سازگاری زناشویی در زنان مبتلا به سرطان پستان پس از ماستکتومی. نشریه جراحی ایران. 25(1)، 61-69.
مغربی سینکی، ح.، حسن­زاده، س.، خادمی، م.، و ارجمند نیا، ع. ا. (۱۳۹۴). اثربخشی آموزش مهارت­های ارتباطی بر خودکارآمدی والدینی مادران دارای فرزند با اختلال کاستی توجه/ بیش­فعالی. فصلنامه علمی- پژوهشی اندیشه و رفتار در روان­شناسی بالینی. 10(۳۶)، 46-37.
توانمندسازی کودکان استثنایی
دوره 14، شماره 1
خرداد 1402
صفحه 32-21

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 اسفند 1401
  • تاریخ بازنگری: 27 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 29 فروردین 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار