مدل علّی تصور از خدا و رشد اخلاقی با میانجی‌گری خردمندی در دانشآموزان دختر تیزهوش دوره دوم دبیرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روان‌شناسی تربیتی دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.مشاور دبیرستان فرزانگان و مدرس دانشگاه.

2 استادیار گروه روانشناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

3 استادیار گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه، قم، ایران.

چکیده

 پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل علّی تصور از خدا و رشد اخلاقی با میانجی‌گری خردمندی در دانش‌آموزان دختر تیزهوش صورت پذیرفت. روش پژوهش، همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه‌ی این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر تیزهوش (340 نفر) شهر خرم‌آباد در سال تحصیلی 1401-1400 بود. حجم نمونه آماری برابر  157  تعیین شد که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انجام شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش مقیاس سنجش خردمندی (AWS)، مقیاس رشد اخلاقی (MDS) و  پرسشنامه تصور از خدا (NGQ) بود. تحلیل داده‌ها به روش آماری مدل معادلات ساختاری انجام شد. بر اساس نتایج این پژوهش، مدل پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار بود. به‌طورکلی نتایج غیرمستقیم مدل پژوهش نشان داد که تصور از خدا از طریق میانجی‌گری خردمندی اثر غیرمستقیم بر رشد اخلاقی دارد. بر طبق نتایج این پژوهش، پیشنهاد می‌شود برای ترویج رفتار اخلاقی و اهمیت دادن به اصول اخلاق‌محور، بر تقویت خردمندی و تصور از خدا در برنامه‌ریزی‌های تربیتی، آموزشی و به‌خصوص مشاوره‌ای تأکید شود و خداآگاهی نوجوانان مورد توجّه باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the causal model of the notion of GOD and moral development with mediating role of wisdom of gifted students

نویسندگان [English]

  • Maryam Abdolahi Moghadam 1
  • Hushang Garavand 2
  • Saedeh Sabzian 3
1 Ph.D. in Educational Psychology, Faculty of Economic and Social Sciences. Bu Ali Sina University,Hamedan,Iran. Consuler of Education Consulting Center and teacher of university.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanity Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
3 Assistant Professor,Department of Counseling, Faculty of humanity Sciences, Hazrat-e Masoumeh University, Qom, Iran.
چکیده [English]

In psychology, intelligence is considered a personality trait, cognitive ability, or a combination of both. The relationship between intelligence and consciousness has been explored in various studies, as both are foundational for moral development in adolescents. The present study investigated the causal model of belief in God and moral development with the mediating role of intelligence among gifted female students. The research design employed in this study was correlational, using structural equation modeling. The population consisted of all gifted female students (n=340) in Khorramabad during the academic year 2021-2022. The sample size was 160 participants, and cluster random sampling was employed. The instruments used in this study included the Smartness-Webster Scale (SWS), the Moral Development Scale (MDS), and the Religious Status Inventory (RSI). Data analysis was conducted using structural equation modeling. The results of this study indicated a good fit for the proposed model. Overall, the indirect effects of the research model demonstrated that belief in God indirectly affects moral development through the mediating role of intelligence. Based on the findings of this study, it is recommended to emphasize the promotion of ethical behavior and the importance of ethical principles by strengthening intelligence and belief in God in educational, instructional, and particularly counseling programs. Additionally, attention should be given to the consciousness of adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • belief in God
  • intelligence
  • gifted students
  • moral development
آزادمنش، م.، ابوالمعالی، خ.، و محمدی، ا. (1399). روابط ساختاری بین خرد و رفتار اخلاقی: نقش واسطه‌ای خودمهارگری. مجله روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی. 16(63)، 321-331.
امیدی، ا.، فرهوش، م.، احمدی، م. ر، و افتخار اربابی، ر. (1399). نقش واسطه‌ای تصوّر از خدا در رابطّ سبک‌های دلبستگی با رضایت از زندگی. دوفصلنامۀ علمی روان‌شناسی فرهنگی. 4(1)، 81-103.
امینی، ز.، حنیفی، ف.، و ایمانی، م. ر. (1399). شناسایی عوامل مؤثر بر رشد اخلاقی دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر تهران از نظر صاحب‌نظران به‌منظور ارائه مدل مناسب. مجله توسعه آموزش جندی شاپور. 11(2)،  242-227.
جاویدان، ف .، دهقان، م.ص.، شمسی گوشکی، ا.، عباسی، م. (1391). تحلیل نظریه رشد اخلاقی کولبرگ با رویکرد قرآنی. فصلنامه علمی- پژوهشی اخلاق زیستی.  2(6)، 48-11.
خطیبی، م.، حقیقی، ح.، طیبی، ی.، انصاری، م.، و سلیمی، م. (1394). تصوّر از خدا پیش‌بینی کننده کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه‌های آزاد اسلامی و پیام‌نور شهرستان کهگیلویه (دهدشت). اوّلین همایش ملی اسلام و سلامت روان. اردیبهشت 1394، هرمزگان. ایران.
عباس­زاده، آ.، رنج دوست، ش.، و عظیمی، م. (1399). تبیین مؤلفه­های رشد اخلاقی برای دانش‌آموزان دوره اول متوسطه در چهارچوب فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. نشریه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. 28(47)، 157-141.
 قربانی، ق. (1394). نقش باور به خدا در چگونگی فهم آزادی و مسئولیت اخلاقی انسان. مجله علمی تخصصی فلسفه دین،  الهیات و دین­پژوهی. 1 (1)، 12-3.
کچویی، ف.، و هوشیاری، ف. (1399). نقش میانجی خودمهارگری در رابطه بین خداآگاهی و خردمندی. دو فصلنامه پژوهش‌های روانشناسی اسلامی. 3(2)، 23-17.