تأثیر هنردرمانی خانواده‌محور بر حساسیت اضطرابی، نگرش‌های ناکارآمد و سازگاری دانش‌آموزان دارای اختلال اضطراب فراگیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تعیین میزان تأثیر هنردرمانی خانواده‌محور بر حساسیت اضطرابی، نگرش‌های ناکارآمد و سازگاری دانش‌آموزان مبتلا اختلال اضطراب فراگیر بود. در این مطالعه از طرح نیمه‌آزمایشی پیش‌آزمون – پس‌آزمون همراه با گروه کنترل، استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیری که در سال 1399 به مراکز تخصصی مشاوره روان‌شناختی تحت نظارت سازمان بهزیستی شهر سمنان مراجعه کردند، تشکیل دادند که براساس گزارش مراکز این تعداد برابر با 181 دانش‌آموز بود. از میان آن­ها به روش نمونه‌گیری هدفمند 30 نفر که ویژگی‌های لازم براساس آزمون اختلال اضطراب فراگیر و مصاحبه بالینی را داشتند، فهرست شدند و سپس بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه تجدیدنظر شده حساسیت اضطرابی (ASI-R)، مقیاس نگرش‌های ناکارآمد (IAS) و پرسشنامه راهبردهای سازگاری کودکان بل بود. تجزیه و تحلیل داده­ها توسط نرم‌افزار 23SPSS- با استفاده از تحلیل کوواریانس صورت گرفت. نتایج نشان داد که هنردرمانی خانواده‌محور بر حساسیت اضطرابی (039/0=P)، نگرش‌های ناکارآمد (001/0P<) و سازگاری (001/0P<) دانش‌آموزان دارای اختلال اضطراب فراگیر تاثیر معنادار دارد. آموزش هنردرمانی خانواده‌محور بر حساسیت اضطرابی، نگرش‌های ناکارآمد و سازگاری دانش‌آموزان دارای اختلال اضطراب فراگیر اثر معناداری داشت، با توجه به اینکه تقویت این مهارت‌های منجر به بهبود عملکرد روانی این نوجوانان می‌شود، بهره‌گیری از هنردرمانی خانواده‌محور به­ عنوان یک روش کارآمد اهمیت ویژه‌ای دارد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of family-centered art therapy on anxiety sensitivity, inefficient attitudes and coping of students with generalized anxiety disorder

نویسندگان [English]

  • Elham Daneshmandi 1
  • Faeze Jahan 2
1 MA of psychology, Department of Psychology, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted to determine the effectiveness of family-centered art therapy on anxiety sensitivity, inefficient attitudes and coping of students with Generalized Anxiety Disorder. The research method was quasi-experimental with pretest, posttest and control group design. The statistical population included 12-16 years old students with Generalized Anxiety Disorder in academic year 2020 in Semnan City, According to the centers, this number was equal to 181 students. Among them, 30 people were selected by purposive sampling method who had the necessary characteristics based on the test of Generalized Anxiety Disorder and clinical interview, and then were randomly assigned to the experimental and control groups (15 people in each group).The research instruments included Anxiety Sensitivity Questionnaire- revised (ASI-R), Inefficient Attitudes Scale (IAS) and Bell's Adjustment Inventory (BAI), (1961). Data analysis was done via SPSS23 software through MANCOVA method. The results of data analysis showed that family-centered art therapy has a significant effect on anxiety sensitivity (P=0.039), inefficient attitudes (P<0.001) and coping (P<0.001) of students with Generalized Anxiety Disorder. Family-centered art therapy training had a significant effect on anxiety sensitivity, inefficient attitudes and coping of students with Generalized Anxiety Disorder. Considering that strengthening these skills leads to improving the psychological performance of adolescents, using family-centered art therapy as an effective method is especially important.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Generalized Anxiety Disorder
  • Family-Based Art Therapy
  • Anxiety Sensitivity
  • inefficient attitudes
  • coping
ابراهیمی ا.، و موسوی س. غ.(1392). تهیه واعتبار یابی نسخه ۲۶ گویه‌ای مقیاس نگرش های ناکارآمد(۲۶DAS-)ساختار عاملی، پایایی و روایی(در بیماران سرپایی روانپزشکی). مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. ۲۱ (۵)،۲۰-۲۸.
افضلی، ل.، قاسم‌زاده، س.، و هاشمی‌بخشی، م.(1395). اثربخشی مداخلات خانواده‌محور بر نشانه‌های بالینی کودکان با اختلال نافرمانی مقابله‌ای. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی. 7(20)، 87-94.
آسیاچی، ن.، صنعت‌کاران، ا. بهاری، م. ا. (1396). اثربخشی یوگا بر سازگاری زنان و مردان سالمند. مجله روانشناسی پیری. 2(4)، 270-261.
پوررضائیان، هدی.، بشارت، م. ع.، کوچک زاده، ل.، و فراهانی، ح. ا. (1398). طراحی و بررسی اثربخشی برنامه هنردرمانی خانواده‌محور بر سازگاری کودکان مبتلا به سرطان. توانمندسازی کودکان استثنایی. 10(4)، 89-102.
دهناشی‌لاطان، ت.، و ستاری، م.(1399). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر نگرش‌های ناکارآمد دانش‌آموزان دختر دارای اختلال اضطراب فراگیر. توانمندسازی کودکان استثنایی. 11(3)، 63-75.
عباس‌زاده، ن.، دهقانی، ی.، و گلستانه، س. ی.(1398). اثربخشی تکنیک‌های بازی‌درمانی‌گروهی بر حساسیت اضطرابی، درماندگی و تاب‌آوری دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری. توانمندسازی کودکان استثنایی. 10(3)، 55-69.
محمدی.، ن. (1399). اثربخشی گروه درمانی با رویکرد شناختی رفتاری و روان‌نمایشگری بر نگرش‌های ناکارآمد و خلق نوجوانان زندانی با نشانه‌های افسردگی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی. دانشکده روان‌شناسی، دانشگاه شیراز.
محمدی‌نسب، ح.، سیدموسوی، پ.، و بهزادپور، س. (1398). اثربخشی هنردرمانی گروهی بیانگر بر کاهش مشکلات درونی‌سازی و برونی‌سازی کودکان بدسرپرست. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی.20(3)، 101-109.
مشهدی، علی.، قاسم‌پور، ع.، اکبری، ا.، ایل‌بیگی، ر.، و حسن‌زاده، ش. (1392). نقش حساسیت اضطرابی و تنظیم هیجانی در پیش‌بینی اضطراب اجتماعی دانشجویان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی.14(52)، 89-99.
نیکنام، ک.، غباری‌بناب، ب.، و حسن‌زاده، س. (1396). اثربخشی آموزش حل‌مسألۀ خلّاقانه بر رضایت از زندگی و سازگاری اجتماعی دانش‏آموزان پسر تیزهوش. توانمندسازی کودکان استثنایی. 8(4)، 105-119.
مردانی، ف.، شفیع‌آبادی، ع.، و جعفری، ا. (1399). اثربخشی نقاشی‌درمانی بر اضطراب کودکان دچار اختلال کاستی توجه / فزون‌کنشی. خانواده درمانی کاربردی، 1(2)، 84-68.
شفیعی، ا.، قاسم‌زاده، س.، و افروز، غ. ع. (1398). اثربخشی برنامه آموزشی روابط درون‌خانوادگی بر رضامندی زوجیت مادران و تاب‌آوری خواهران کودکان با اختلال طیف اتیسم. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 10(2)، 199-189.