اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر شادکامی و اضطراب اجتماعی کودکان کم‌شنوا

حیدری دارانی, زهرا; منشئی, غلامرضا

doi:10.22034/ceciranj.2021.261084.1500

اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر شادکامی و اضطراب اجتماعی کودکان کم‌شنوا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

² دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

10.22034/ceciranj.2021.261084.1500

چکیده

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر شادکامی و اضطراب اجتماعی کودکان کم‌شنوا انجام گرفت. پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری 45 روزه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام کودکان کم‌شنوا 8 تا 11 سال شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-1397 در مناطق 2، 3، 5 و 6 به تعداد 86 نفر بودند. در این پژوهش تعداد 30 کودک کم‌شنوا با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در گروههای آزمایش و گواه گمارده شدند (هر گروه 15 کودک). گروه آزمایش مداخله ذهن‌آگاهی کودک‌محور (بوردیک، 2014) را طی دو ماه و نیم در 10 جلسه 75 دقیقه‌ای دریافت نمودند. در این پژوهش از پرسشنامه شادکامی (HQ) و مقیاس چندبُعدی اضطراب کودکان (MSCA) استفاده شد. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر با استفاده از نرم‌افزار آماری 23-SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر شادکامی و اضطراب اجتماعی کودکان کم‌شنوا تأثیر معنادار داشت (001/0P<). بدین صورت که این مداخله توانسته منجر به افزایش شادکامی و کاهش اضطراب اجتماعی این کودکان شود. بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که آموزش ذهن‌آگاهی کودک‌محور با بهره‌گیری از فنونی همانند افکار، هیجانات و رفتار آگاهانه و بودن در زمان حال می‌تواند بهعنوان یک درمان کارآمد جهت بهبود شادکامی و کاهش اضطراب اجتماعی کودکان کم‌شنوا مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of child-based mindfulness training on the happiness and social anxiety in hearing-impaired children

نویسندگان [English]

Zahra Heydari Darani ¹
Gholamreza Manshaei ²

¹ Ma of General Psychology, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan), Isfahan, Iran.

² Associate Professor, Department of Psychology, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan), Isfahan, Iran

چکیده [English]

The present study was conducted to investigate the effectiveness of child-based mindfulness training on the happiness and social anxiety in hearing-impaired children. the present study was quasi-experimental with pretest, posttest, control group and forty-five-day follow-up design. The statistical population included all 86 eight-to-eleven-year-old hearing-impaired children in academic year 2018-19 in zones 2, 3, 5, and 6. 30 hearing-impaired children were selected through purposive sampling method and were randomly accommodated into experiment and control groups (each group consisted of 15 children). The experiment group received ten seventy-five-minute child-based mindfulness intervention sessions during two-and-a-half months. The applied questionnaire in this study included Happiness Questionnaire (HP) and Multidimensional Scale of Children's Anxiety (MSCA). The data from the study were analyzed through repeated measurement ANOVA via SPSS23 software. The result showed that child-based mindfulness training has significant effect on the happiness and social anxiety in hearing-impaired children (p<0.001) in a way that this intervention led to the increase of happiness and decrease of social anxiety in these children. according to the findings of the present study it can be concluded that training child-based mindfulness can be applied as an efficient therapy to improve happiness and decrease social anxiety in hearing-impaired children through employing techniques such as mindful thoughts, emotions and behaviors and being present in the moment.

کلیدواژه‌ها [English]

social anxiety
child-based mindfulness training
hearing-impaired children

مراجع

اصلی‌آزاد؛ م.، منشئی؛ غ.، و قمرانی، ا. (1398). تأثیر درمان ذهن‌آگاهی بر تحمل ابهام و درآمیختگی فکر و عمل مبتلایان به اختلال وسواس بی‌اختیاری، فصلنامه علمی- پژوهشی سلامت روان کودک، 6(1)، 94-83.

اکبری‌نیا؛ م.، منشئی؛ غ.، و یوسفیان؛ س. (1398). اثربخشی درمان ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر افسردگی و اضطراب پس از دارودرمانی کودکان سرطانی، فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، 18(76)، 439-431.

بریمانی؛ ص.، اسدی؛ ج،. و خواجوند؛ ا. (1397). اثربخشی بازی درمانی بر سازگاری اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی کودکان ناشنوا، مجله توانبخشی، 19(3)،261-250.

بوردیک، د. (2014). راهنمای آموزش مهارت‌های ذهن‌آگاهی به کودکان و نوجوانان، مترجمان غلامرضا منشئی، مسلم اصلی‌آزاد، لاله حسینی و پری‌ناز طیبی (1396)، اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان).

حسینی؛ ل.، و منشئی، غ. (1399). تأثیر درمان ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر اضطراب کودکان ۸ تا ۱۲ سال دارای علائم افسردگی، فصلنامه علمی- پژوهشی سلامت روان کودک، 7(1)، 350-331.

امین‌پور، ح.، و زارع؛ ح.، (1390). آزمون‌های روان‌شناختی. تهران. انتشارات آییژ.

عاشوری؛ م.، تاج‌ور رستمی؛ ا. (1398). اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه بر نیمرخ حافظه فعال و حافظه آینده‌نگر دانش‌آموزان کم‌شنوا، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 6(6)، 54-40.

فرهادی؛ ط.، اصلی‌آزاد؛ م.، و شکرخدایی؛ ن. (1397). اثربخشی درمان ذهن‌آگاهی بر کارکردهای اجرایی و همجوشی شناختی نوجوانان مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی، نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 9(4)، 92-81.

کریمی؛ ج.، همایونی نجف‌آبادی؛ ص.، و همایونی نجف‌آبادی، ف. (1393). ارزشیابی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس چند‌بعدی اضطراب کودکان، مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، ۶(۴)، 894-885.

منشئی؛ غ.، و حسینی؛ ل. (1397). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی کودکمحور بر سازگاری اجتماعی و علائم افسردگی کودکان مبتلا به اختلال افسردگی، فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی افراد استثنایی، 8(29)، 200-179.