بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر کارکردهای اجرایی در بهبود مؤلفه‌های مهارت حل مسئلۀ دانش‌آموزان حساب نارساخوان پایۀ سوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی تربیتی، واحدقائنات, دانشگاه آزاد اسلامی، قائنات، ایران.

2 استادیارگروه روانشناسی، واحدقائنات, دانشگاه آزاد اسلامی، قائنات، ایران.

3 استادیارگروه روانشناسی، واحد قائنات, دانشگاه آزاد اسلامی، قائنات، ایران.

4 استادیار گروه ریاضی، واحد قائنات, دانشگاه آزاد اسلامی، قائنات، ایران.

چکیده

ناتوانی یادگیری تقریباً همیشه به افت تحصیلی منجر می‌شود. ناتوانی یادگیری به‌خصوص در حوزۀ ریاضی، نه‌فقط عملکرد و پیشرفت تحصیلی فرد، بلکه همۀ فعالیت‌های روزمرۀ وی را نیز با مشکلات متعددی مواجه می‌سازد. هدف پژوهش حاضر، اثربخشی آموزش مبتنی بر کارکردهای اجرایی (شناختی و فراشناختی) در بهبود مؤلفه‌های مهارت حل مسئله (اعتماد به حل مسئله، سبک گرایش- اجتناب و کنترل شخصی) دانش‌آموزان حساب نارساخوان است. طرح پژوهشی نیمه‌آزمایشی، از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه است. نمونۀ آماری، شامل 30 دانش‌آموز است که از مدارس سطح شهر بیرجند با افراد واجد شرایط داوطلب، انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. دانش‌آموزان گروه آزمایش، طی 32 جلسه به‌مدت دو ماه آموزش‌های لازم را دریافت کردند. در این مدت گروه گواه هیچ‌گونه برنامه و آموزش خاصی دریافت نکردند و به برنامۀ عادی کلاسی خود ادامه دادند. قبل و بعد از آموزش، از هردو گروه، پیش‌آزمون و پس‌آزمون گرفته شد. بعد از گذشت یک ماه از اجرای پس‌آزمون، آزمون پیگیری برگزار شد تا ماندگاری اثر آموزش نیز بررسی شود. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامۀ مهارت حل مسئلۀ هپنر (1982) استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها، از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در سطح معناداری 05/0 و از نرم‌افزار 20 SPSS استفاده شد. یافته‌ها نشان داد آموزش کارکردهای اجرایی (شناختی و فراشناختی) موجب ارتقای مؤلفه‌های مهارت حل مسئله (اعتماد به حل مسئله (001/0>P)، سبک گرایش اجتناب (001/0>P) و کنترل شخصی(001/0>P))، فراگیری بهتر و مطلوب‌تر مفاهیم و بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال حساب نارساخوان شد. این پژوهش نشان داد آموزش کارکردهای اجرایی (شناختی و فراشناختی) روشی مؤثر برای کاهش مشکلات ریاضی و بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Education Based on Executable Functions (Cognitive and Fractional) in Improving Problem Solving Components in Dyscalculia Students

نویسندگان [English]

  • Shirin Chaji 1
  • Majid Ebrahimpour 2
  • Majid Pakdaman 3
  • Hamid Taheri 4
1 Ph.D Student, Department of Educational Psychology, Qaenat Branch, Islamic Azad University, Qaenat, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Qaenat Branch, Islamic Azad University, Qaenat, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Qaenat Branch, Islamic Azad University, Qaenat, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Mathematics, Qaenat Branch, Islamic Azad University, Qaenat, Iran.
چکیده [English]

Learning disabilities almost always lead to academic failure. In the field of mathematics, not only the individual’s performance and academic progress, but also all their daily activities are associated with many problems. The aim of the present study was to evaluate the effectiveness of education based on executable functions (cognitive and fractional) in improving problem solving components in Dyscalculia students. This was a semi-experimental research project with pretest, posttest and a control group. The statistical sample consisted of 30 students selected from Birjand City schools through a judicial sampling procedure and randomly assigned to two experimental and control groups. The students in the experimental group received the necessary training for 2 months in 32 sessions, while the control group received no special program and training and continued with their normal classes. One month later, another follow-up was held to check the training. Heppner’s Problem-Solving Inventory was used to collect data. The analysis of covariance test and SPSS 20 software were used for data analysis. Results show that teaching executive functions (cognitive and metacognitive) improves component problem-solving skills, better and more desirable concept learning, and academic achievement in students with dyslexia. This study demonstrated that teaching executive functions (cognitive and metacognitive) can be used as an effective method to reduce dyslexia and improve students’ academic achievement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Executive Functions (Cognitive and Fractional)
  • Confidence in Problem Solving
  • Avoidance Style
  • Personal control
  • Dyscalculia Students
احدی، ح.، و کاکاوند، ع. (1397). اختلال­های یادگیری (از نظریه تا عمل). تهران: انتشارات ارسباران.
بشرپور، س.، نوری، ح.، عطادخت، ا.، و نریمانی، م. (1395). مقایسه‌ یادگیری عاطفی و انگیزش معطوف به خطا در دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی­های یادگیری. 5(3)، 27-7.
خسروی، ز.، درویزه، ز.، و رفعتی، م. (1377). نقش حالت­های خلقی بر شیوه ارزیابی دانش آموزان دختر. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. ۴(۱)، 46-35.
دلاور، ع. (1398). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: انتشارات ویرایش.
سلیمانی، ا. (1394). مقایسه‌ عملکرد دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری ریاضی در آزمون برج لندن و مقیاس عملکرد پیوسته. مجله ناتوانی های یادگیری. 4(3)، 73-56.
سیف نراقی، م.، و نادری، ع. (1395). نارسائی­های ویژه در یادگیری: چگونگی تشخیص و روش­های بازپروری. تهران: انتشارات مکیال.
شبانی، ز. (1393). بررسی شیوع اهمال­کاری تحصیلی در دانشجویان دانشگاه فردوسی و ارتباط آن با میزان آشنایی با راهبردهای یادگیری و مهارت حل مسئله. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
عبدالله پور، م.، کدیور، پ.، و عبدالهی، م. (1384). بررسی رابطه بین سبکهای شناختی و راهبردهای شناختی و فراشناختی با پیشرفت تحصیلی. مجله پژوهش­های روانشناختی. 8(4-3 (پیاپی 16))، 44-30.
عزیزیان، م.، اسدزاده، ح.، علیزاده، ح.، درتاج، ف.، و سعدی­پور، ا. (1396). طراحی بسته آموزشی کارکردهای اجرایی و ارزیابی اثربخشی آن بر پیشرفت تحصیلی دانش‌‌‌آموزان دیرآموز. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری. 5(8)، 137-113.
فراهانی، ح. (1396). ساخت و رواسازی آزمون تشخیصی افت تحصیلی برای دانش­آموزان پایه اول تا پنجم ابتدایی شهر اصفهان. رساله دکتری. دانشگاه اصفهان.
هاردمن، ام.، درو، سی.، و اگن، وی. (2018). روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی "جامعه، مدرسه و خانواده". مترجم، علیزاده، ح.، گنجی، ک.، یوسفی لویه، م.، و یادگاری، ف. (1397). تهران، ایران: انتشارات دانژه.