رابطه علّی سبک زندگی و انعطاف‌پذیری شناختی با سلامت روان مادران کودکان استثنائی با میانجی‌گری کنترل تفکر منفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی کودکان استثنائی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، آزمون مدل علّی سلامت روان بر اساس سبک زندگی و انعطاف‌پذیری شناختی از طریق کنترل تفکر منفی در مادران کودکان استثنائی بود. روش تحقیق از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران دارای کودکان استثنائی شهر اهواز در سال 1397 بود. از بین آن‌ها نمونه‌ای به حجم 264 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. در این مطالعه از پرسشنامه‌های سلامت روان(SCL-25)، سبک زندگی (LSI)، انعطاف‌پذیری شناختی (CFQ) و کنترل تفکر منفی (NTCQ) استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم‌افزار Amos تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین سبک زندگی وکنترل افکار منفی، با سلامت روان رابطه مستقیم مثبت و معنادار وجود دارد. رابطه مستقیم بین سبک زندگی و انعطاف‌پذیری شناختی با کنترل افکار منفی نیز مثبت و معنادار بود. همچنین، کنترل افکار منفی رابطه سبک زندگی با سلامت روان را به‌طور جزئی و رابطه انعطاف‌پذیری شناختی و سلامت روان را به‌طور کامل میانجی‌گری کرد. با توجه به اهمیت سلامت روان مادران کودکان استثنائی طبق یافته‌های این پژوهش، می‌توان با تغییر سبک زندگی و ارتقا انعطاف‌پذیری آن‌ها هم به‌صورت مستقیم و هم از طریق کنترل افکار منفی سلامت روان بیشتری را پیش‌بینی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Causal relationship between lifestyle and cognitive flexibility with mental health of exceptional children's mothers with mediating role of negative thinking control

نویسندگان [English]

  • Firouzeh Yousefi 1
  • Saeed Bakhtiarpour 2
  • Behnam Makvandi 2
  • Farah Naderi 3
1 Phd.student in children with special Needs,Department of psychology,Islamic Azad Universiti,Ahvaz Branch,Ahvaz,Iran
2 Department of psychology, Ahvaz branch, Islamic azad university, Ahvaz, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

This research aimed to examine the causal model of mental health based on lifestyle and cognitive flexibility through negative thinking control in mothers of exceptional children. The statistical population included all mothers of exceptional children who lived in Ahwaz in 2018. 264 of them were selected by convenience sampling method and responded to the Symptom Check List 25-Rivised (SCL-25), Life Style Inventory (LSI), Cognitive Flexibility Questionnaire (CFQ), and Negative Thinking Control Questionnaire (NTCQ). Data were analyzed using path analysis method using Amos software. The results showed that there was a positive and significant direct relationship between lifestyle, and negative thoughts control, respectively. There was also a positive and significant relationship between lifestyle and cognitive flexibility with negative thoughts control. Negative thoughts control partially mediated the relationship between lifestyle and mental health and completely mediated the relationship between cognitive flexibility and mental health. Given the importance of the mental health of mothers of exceptional children, it can be predicted that by changing their lifestyles and enhancing their flexibility both directly and through controlling negative thoughts of mental health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive flexibility
  • lifestyle
  • mental health
  • negative thinking control
احدی، ر.، و وهابی هماباد، ج. (۱۳۹۵). بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی، بهزیستی روانی، هوش معنوی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه،اولین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم تربیتی و روان‌شناسی و مطالعات اجتماعی ایران، قم، دبیرخانه دائمی کنفرانس، https://www.civilica.com/Paper-ESCONF01-ESCONF01_704.html
احمدی دستجردی، هـ.، کجباف، م. ب.، و کاظمی، ح. (1395). اثربخشی آموزش گروهی الگوی مراقبه اسلامی بر سبک زندگی و اضطراب فراگیر زنان متأهل مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. مطالعات اسلام و روانشناسی. 10(19)، 82-57.
اسکندری، ح.، پژوهی‌نیا، ش.، و ابویسانی، ی. (1395). تبیین مشکلات روانی مبتنی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تمایز یافتگی خود. مجله علوم اعصاب شفای خاتم. 4(3)، 27-18.
پارسامهر، م.، و رسولی‌نژاد، س. پ. (1394). بررسی رابطه سبک زندگی سلامت محور با سلامت اجتماعی در بین مردم شهر تالش. توسعه اجتماعی. 10(1)،35-66.
تنهای رشوانلو، ف.، و سعادتی شامیر، ا. ط. (1394). اعتبار و روایی سازه‌ فهرست 25 سؤالی نشانه‌های روان‌شناختی (SCL-25). مجله اصول بهداشت روانی. 18(1)، 56-48.
خدادادی سنگده، ج.، تولائیان، س. ع. ح.، و بلقان‌آبادی، م. (1393). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر به شیوه گروهی بر افزایش شادکامی مادران کودکان با نیازهای ویژه. روان‌شناسی خانواده. ۱(۱)، 53-62.
زمانی، ز.، و ژبان باقری، م. (۱۳۹۶). نقش سبک زندگی اسلامی در سلامت روان مادران. اولین همایش ملی روانشناسی و مشاوره خانواده استان البرز، کرج، مؤسسه فرهنگی و هنری مدرسه اولیا، https://www.civilica.com/Paper-OLIYA01-OLIYA01_036.html
سلطانی، ا.، شاره، ح.، بحرینیان، س. ع. م.، و فرمانی، ا. (1392) . نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری شناختی در ارتباط بین سبک‌های مقابله‌ای و تاب‌آوری با افسردگی. پژوهنده. ۱۸(۲)، ۹۶-88.
فاضل، ا. ا.، حق‌شناس، حسن.، و کشاورز، ز. (1390). قدرت پیش‌بینی ویژگی‌های شخصیتی و سبک زندگی بر رضایت‌مندی زوجی زنان پرستار شهر شیراز. فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه. 2(7)، 139-163.
میکائیلی منیع، ف. (1388). روابط ساختاری بین بهزیستی روان‌شناختی با هوش هیجانی ادراک شده، توانایی کنترل تفکر منفی و افسردگی مادران کودکان کم‌توان ذهنی و مقایسه آن با مادران کودکان عادی. فصلنامه کودکان استثنائی. 9(2)، 120-103.
نجاریان، ب.، و داودی، ا. (1380). ساخت و اعتباریابی SCL-25 (فرم کوتاه شده (SCL-90-R). مجله روان‌شناسی. 5(2)، 149-136.