اثربخشی بسته آموزشی تعامل والد- فرزند بر کیفیت دلبستگی کودکان دارای تعامل مادر-کودک ناکارآمد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، شهرکرد،

3 دانشیار گروه روان‌شناسی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران

4 استاد گروه روان‌شناسی و مشاوره، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

5 استادیار گروه روان‌شناسی و مشاوره، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

هدف: تعامل مثبت بین مادر و کودک علاوه بر شکل‌دهی دلبستگی ایمن در فرزندان، می‌تواند از بروز بسیاری از آسیب‌های روان‌شناختی، تحولی، هیجانی و اجتماعی کودک پیشگیری نماید. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته آموزشی تعامل والد- فرزند بر کیفیت دلبستگی کودکان دارای تعامل مادر-کودک ناکارآمد انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه­آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و مرحله پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل مادران دارای کودکان 3 تا 6 سال شهر اصفهان در سه ماهه پاییز سال 1397بود. در این پژوهش تعداد 40 مادر دارای کودکان 3 تا 6 سال با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه­های آزمایش و کنترل گمارده شدند (20 مادر در گروه آزمایش و 20 مادر در گروه کنترل). گروه آزمایش آموزشی تعامل والد- فرزند را طی سه ماه در 9 جلسه 75 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامه‌ مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه کیفیت دلبستگی هالپرن و کاپنبرگ (2006) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر توسط نرم‌افزار آماری SPSS23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بسته آموزشی تعامل والد- فرزند بر کیفیت دلبستگی کودکان دارای تعامل مادر-کودک ناکارآمد تأثیر معناداری داشته است. به این صورت که این بسته آموزشی توانسته منجر به بهبود کیفیت دلبستگی کودکان دارای تعامل مادر-کودک ناکارآمدشود. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که بسته آموزشی تعامل والد- فرزند با بکارگیری شناخت احساسات و افکار و ایجاد بستری برای تجربه هیجانات، می‌تواند به عنوان یک روش کارآمد جهت افزایش کیفیت دلبستگی کودکان دارای تعامل مادر-کودک ناکارآمد مورد استفاده گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Parent-Child Interaction Educational Package on Attachment Quality of Children with Inadequate Mother-Child Interaction

نویسندگان [English]

  • Sara Ali Ghanavati 1
  • Tayebeh Sharifi 2
  • Ahmad Ghazanfari 3
  • Mohammad-Reza Abedi 4
  • Azam Taghavi 5
1 Ph.D. Student in Psychology, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology and Consulting, Islamic Azad University, Shahrekord Branch, Shahrekord, Iran
3 Associate Professor of Psychology and Counseling, Islamic Azad University, Shahrekord Branch, Shahrekord, Iran
4 Professor of Psychology and Consultation, Isfahan University, Isfahan, Iran
5 Professor of Psychology and Consultation, Isfahan University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Aim: Positive interaction between mother and the child can prevent the emergence of psychological, evolutional, emotional and social damages in children besides creating safe attachment in them. Therefore, the present study was conducted aiming to investigate the effectiveness of parent-child interaction package on attachment quality of children with inadequate mother-child interaction. Method: The present study was quasi-experimental with pretest-posttest, control group and two-month follow-up design. The statistical population of the present study included mothers of 3-6-year-old children in the City of Isfahan in the autumn of 2018. 40 mothers of 3-6-year-old children were selected through purposive sampling method and they were randomly replaced into experiment and control groups (20 mothers in the experiment and 20 in the control group). The experiment group received nine 75-minute sessions of parent-child interaction training. The tool used in the present study was Kappenberg & Halpern’s Attachment Quality Scale (2006). The data were analyzed by repeated measurement ANOVA method via SPSS23 software. Results:The results showed that parent-child interaction training package has significantly influenced children’s self-control in inadequate mother-child interaction (f=76/67, p<0/001). In a way that this training package could lead to the improvement of dimensions of mother-child interaction. Conclusion:According to the findings of the present study, it can be concluded that training package of parent-child interaction by employing the recognition of emotions and thoughts and creating a context for experiencing emotions, can be applied as an efficient method to increase attachment quality of children with inadequate mother-child interaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teaching package of parent-child interaction
  • attachment quality
ابارشی، زهره؛ طهماسیان، کارینه؛ مظاهری، محمدعلی و پناغی، لیلی (1388). تاثیر آموزش برنامه ارتقای رشد روانی- اجتماعی کودک از طریق بهبود تعامل مادر- کودک بر خوداثرمندی والدگری و رابطه مادر و کودک زیر سه سال، فصلنامه پژوهش در سلامت روان شناختی، 3(3)، 58-49.
پورمحمدرضای تجریشی، معصومه؛ عاشوری، محمد؛ فروز، غلامعلی؛ ارجمندنیا، علی اکبر و غباری‌بناب، باقر (1394). اثربخشی آموزش برنامه والدگری مثبت بر تعامل مادر با کودک کم‌توان ذهنی، مجله توانبخشی، 16(2)، 138-129.
سلیمانی، حمیده؛ بشاش، لیلی و لطیفیان، مرتضی (1393). خصوصیات روانسنجی پرسشنامه روابط میانی دلبستگی برای دوره‌ی سنی میانی کودکی، روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 4(16)، 63-41.
شفیع‌پور، زهرا؛ شیخی، علی؛ میرزایی، مهشید و کاظم‌نژاد، احسان (1394). سبک‌های فرزندپروری و ارتباط آن با مشکلات رفتاری کودکان، مجله پرستاری و مامایی جامع‌نگر، 25(76)، 56-49.
صدری، مریم؛ زارع بهرام آبادی، مهدی و غیاثی، مهناز (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر دلبستگی بر کیفیت دلبستگی و مهارت اجتماعی کودکان دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای. فصلنامه سلامت روانی کودک، 3(2)، 22-11.
میرزایی کوتنایی، فرشته؛ شاکری نیا، ایرج و اصغری، فرهاد (1394). رابطه تعامل والدفرزند با سطح رفتارهای پرخاشگرانه دانش‌آموزان، فصلنامه سلامت روانی کودک، 2(4)، 34-21.