اثربخشی آموزش خودشفابخشی بر خودارزشمندی و پریشانی روان‌شناختی خانواده دانش‌آموزان مبتلا به اختلال‌های یادگیری ویژه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی

3 کارشناسی ارشد مشاوره، گروه مشاوره، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش خودشفابخشی بر خودارزشمندی و پریشانی روان‌شناختی (افسردگی، اضطراب و استرس) خانوادة دانش‌آموزان مبتلا به اختلال­های یادگیری ویژه بود. روش پژوهش به شیوه‌ی نیمه­آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه‌ی آماری پژوهش 1235 خانواده دانش‌آموز دوره ابتدایی مبتلا به اختلال­های یادگیری ویژه شهر اصفهان در سال تحصیلی 99- 98 در نظر گرفته شد که به منظور اجرای پژوهش، از طریق فراخوان عمومی در مراکز اختلال­های یادگیری آموزش و پرورش 40 نفر که تمایل به شرکت در طرح را داشتند به صورت فراخوان انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) گمارده شدند. پرسشنامه‌های خودارزشمندی کروکر و همکاران (CSWS) و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) به‌عنوان پیش­آزمون خودارزشمندی و پریشانی روان‌شناختی اجرا و سپس گروه آزمایش تحت 14 جلسه (به صورت هفته‌ای یک جلسه 30 دقیقه‌ای) آموزش خودشفابخشی قرار گرفتند و پس از اتمام آموزش پس‌آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. برای تحلیل داده­ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند­متغیره و نرم­افزار SPSS نسخه ۲۴ استفاده گردید. نتایج نشان داد که آموزش خودشفابخشی در افزایش خودارزشمندی و بهبود ‌پریشانی روان‌شناختی (افسردگی، اضطراب و استرس) شرکت‌کنندگان تأثیر معناداری داشته است (۰۵/۰<P). بنابر نتایج پژوهش انجام شده می‌توان روش آموزشی خودشفابخشی را به­عنوان یکی از رویکردهای جدید مثبت­نگر جهت ارتقاء سلامت روان‌شناختی خانواده کودکان مبتلا به اختلال­های یادگیری ویژه با اثرات نسبتاً پایدار، برای افزایش مهارت‌های خودمراقبتی به کار برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of self-healing training on family self-worth and psychological distress among children with Specific Learning Disorder

نویسندگان [English]

  • Zohre Latifi 1
  • Niloufar Bagheri 2
  • Fatemeh Soleimani 3
1 Associate Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 M.A in Clinical Psychology.
3 M.A in Counselling, Department of Counselling, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate the effectiveness of self-healing training on self-worth and psychological distress (depression, anxiety and stress) among family of children with Specific Learning Disorder (SLD). The research method was quasi-experimental with a pretest-posttest design and a control group. The statistical population of the research was 1235 families of elementary school students with SLD in Isfahan City in the academic year of 2018-2019. 40 individuals who were willing to participate in the project were selected through a public announcement in the education learning disorder centers in order to conduct the research. Then, they were randomly assigned to the experimental group (n =20) and the control group (n =20). Contingencies of Self-Worth Scale Crocker et al., (CSWS) and Depression, Anxiety and Stress Scale (DASS-21) were conducted as a self-worth and psychological distress pretest and then the experiment group attended fourteen sessions (30 minutes per week) of self-healing training and post-test for both of the groups was performed after completing the training. Multivariate analysis of covariance and SPSS-24 were used for data analysis. The results demonstrated that self-healing training had significant impacts on increasing self-worth and improving the participants’ psychological distress (depression, anxiety and stress) (p<point zero five). According to the results of the research, self-healing educational method could be used as one of the new positive approaches for promoting the psychological health of families of children with specific learning disorder with relatively lasting effects, in order to increase self-care skills.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self-Healing
  • Self-Worth
  • Psychological Distress
  • Specific Learning Disorder
امیدوار، ع.، غریب‌زاده، ر.، و عزیزی‌نژاد، ب. (1400). مقایسه تاب‌آوری، سخت­رویی، پیشرفت تحصیلی و اهمال‌کاری تحصیلی در دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی‌های یادگیری. فصلنامه علمی- پژوهشی کودکان استثنایی. 21(۱)، 91-102.
انجمن روانپزشکی آمریکا. (201۵). راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی. مترجم فرزین رضائی، (۱۳۹۹). تهران: نشر ارجمند.
ایرانی، ز.، لطیفی، ز.، و سلطانی­زاده، م. (1399). تأثیر آموزش خودشفابخشی بر توانمندسازی روانی مردان وابسته به مواد مخدر. فصلنامه مطالعات مبارزه با مواد مخدر. 12(۴۷)، 58-37.
جدیدی، م.، و فردی، د. (1400). اثر‌بخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر رشد اجتماعی و عملکرد خانواده در دانش‌آموزان ناتوانی هوشی. فصلنامه علمی- پژوهشی کودکان استثنایی. 21(۱)، 7-14.
حیدری، فاطمه. (۱۳۹۹).  بررسی اثربخشی خودشفابخشی بر عزت­نفس، بخشش و اضطراب فراگیر زنان خیانت­دیده حیدری اصفهان. پایان­نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه پیام نور اصفهان، دانشکده روانشناسی.
خدابخش‌پیرکلانی، ر.، انسانی‌مهر، ن.، انسانی­مهر، ل.، و نبی­زاده، ر. (1400). بررسی رابطه خوداثرمندی اجتماعی و خودارزشمندی با اختلال تنظیم هیجانی در نوجوانان: نقش تعدیل­گر جنسیت. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی. 12(1)، 12-1.
Downloaded from www.ceciranj.ir
رئیسی‌پور، ز.، شفیع‌آبادی، ع.، و یونسی‌بروجنی، ج. (1400). رابطه خشم با کیفیت روابط زوجین در والدین کودکان مبتلا به سرطان: نقش واسطه‌ای پریشانی روانشناختی (افسردگی، اضطراب و استرس). نشریه پرستاری کودکان.  8(۱)، 45-35.
زارعان، ف.، لطیفی، ز.، و میرمهدی، ر. (۱۳۹۹). اثربخشی آموزش خودشفابخشی بر سرمایه‌های روان‌شناختی، تحمل پریشانی و سردرد همسران معتادان. فصلنامه اعتیادپژوهی. 14(۵۵)، 193-212.
زکی، م. ع. (1391). آزمون و اعتباریابی پرسشنامه خودارزشمندی در بین دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستان‌های شهر اصفهان. مجله روش‌ها و مدل‌های روان شناختی. 2(7)، 85-63.
زندی، ه.، لواسانی، م. غ.، افروز، غ.، و مردوخی، م. س. (1396)، مقایسه مادران دارای دو کودک استثنایی (چندمعلولیتی، کم‌توان ذهنی، جسمی-حرکتی، نابینا و آسیب بینایی، ناشنوا و آسیب شنوایی) با مادران کودکان عادی در مؤلفه‌های سلامت عمومی. فصلنامه علمی پژوهشی کودکان استثنایی. ۱۷(۴)، 101-112.
سبزه‌آرای لنگرودی، م.، سرافراز، م. ر.، و قربانی، ن. (1393). بررسی ویژگی­های روان­سنجی مقیاس وابستگی­های ارزش خود. مجله اندیشه­های نوین تربیتی. ۱۰(۱)، 140 -119.
شهبازی، ن.، و لطیفی، ز. (1399). اثربخشی آموزش خودشفابخشی (کدهای شفابخش) بر افسردگی، شدت درد ادراک شده و اضطراب مرتبط با درد در بیماران مبتلا به سردرد مزمن. نشریه علمی روانشناسی سلامت. ۹(۳)، 132-113.
ضرابی، ش.، طباطبایی‌نژاد، ف.، و لطیفی، ز. (1400). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری و خودشفابخشی بر تحمل پریشانی زنان مبتلا به اختلال پرخوری عصبی. تحقیقات علوم رفتاری. ۱۹(۲)، ۱۰۰0-۱۰۰6.
عارفی، م.، و محمدی، پ. (1394). رابطه خودارزشمندی و سبک­های ارتباطی با سازگاری زناشویی در زنان. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت. ۲(۴)، 11-22.
عباسی، ف.، کلانتری‌دهقی، ه.، و نوری، ع. (1400). فراتحلیل تأثیر مداخله‌های فناوری محور بر کاهش اختلال خواندن دانش‌آموزان. فصلنامه کودکان استثنایی. ۲۱(۲)، 5-20.
عبداللهی بقرآبادی، ق. (1397). بررسی میزان اثربخشی برنامه مبتنی بر آموزش خود شفقتی بر میزان اضطراب، استرس و افسردگی مادران کودکان دارای اتسیم. فصلنامه کودکان استثنایی. ۱۸(۲)، 87-98.
کریمی بحرآسمانی، ا.، چرامی، م.، شریفی، ط.، و غضنفری، ا. (1400). اثربخشی مداخله یکپارچگی حسی - حرکتی بر عزت‌نفس و عملکرد ریاضی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ریاضی. فصلنامه کودکان استثنایی. ۲۱(۲)، 101-110.
گنجی، مهدی. (۱۳۹۹). روان‌شناسی کودکان استثنایی بر أساس DSM-5. تهران: انتشارات ساوالان.
لطیفی، ز.، و مروی، م. (1399). شفا در اتاق درمان (راهنمای روان­شناسان و مشاوران برای کاربرد رویکرد کدهای شفابخش برای آموزش و درمان خودشفابخشی). اصفهان: انتشارات دانشگاه پیام‌نور.
لطیفی، ز.، شفیعی، ل.، و سلطانی‌زاده، م. (۱۴۰۰). آموزش خودشفابخشی بر فرسودگی شغلی، کیفیت زندگی و انعطاف­پذیری عاطفی پرسنل اورژانس اجتماعی اصفهان. مجله ابن سینا. ۲۳(۲)، 47-36.
لوید، الف.، و جانسون، ب. (2010). راهنمای کدهای شفابخش. مترجم مهدی مروی و زهره لطیفی. (1397). اصفهان: انتشارات عروج.
لوید، الف.، و جانسون، ب. (2005). «کد شفابخش». مترجم زهره لطیفی و مهدی مروی. (1396). اصفهان: انتشارات مولف.