تأثیر آموزش مهارت‌های جرأت‌ورزی بر خود‌پنداره تحصیلی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال‌های یادگیری ویژه با احساس‌تعلق بالا و پایین به مدرسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم اقتصادی و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

3 دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت­های جرأت­ورزی بر خودپنداره تحصیلی دانش ­آموزان مبتلا به اختلال‌های یادگیری ویژه با احساس ­تعلق بالا و پایین به مدرسه، انجام شد. روش پژوهش به صورت نیمه ­آزمایشی با پیش ­آزمون و پس­ آزمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش­ آموزان مراجعه کننده به مرکز مشکلات ویژه ­یادگیری مهر شهرستان تویسرکان، در سال تحصیلی 99-1398 بود؛ به طوری که 32 نفر از دانش ­آموزان به ­عنوان نمونه مورد نظر به روش نمونه­ گیری در دسترس، از بین دانش ­آموزانی که دارای مشکلات ویژه یادگیری بوده انتخاب شدند. ابزاری مورد استفاده دو پرسشنامه خودپنداره تحصیلی (ASC) و  پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه (SSCS) بود. دانش ­آموزان نمونه بر اساس پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه، به دو گروه 16 نفره با احساس تعلق به مدرسه بالا و پایین تقسیم شدند، سپس 8 جلسه تحت آموزش مهارت­های جرأت­ ورزی موتابی و کاظم ­زاده عطوفی (1385) قرار گرفتند. داده ­ها با استفاده از آزمون T زوجی و تحلیل کوواریانس تک ­متغیری از طریق نرم ­افزار 23- SPSSتحلیل شد. یافته­ های به دست آمده نشان داد که آموزش مهارت­های جرأت­ ورزی بر خودپنداره تحصیلی در هر دو گروه با احساس تعلق بالا و پایین به مدرسه تأثیر مثبت داشته است. همچنین، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده­ ها نشان داد که آموزش جرأت ­ورزی بر خودپنداره تحصیلی دانش ­آموزان گروه احساس تعلق به مدرسه بالا تأثیر بیشتری داشته است. بنابراین، پیشنهاد می­شود مشاوران، معلمان مدارس و مرکز توانبخشی و آموزشی مشکلات ویژه یادگیری، در موقعیت ­های آموزشی و درمانی، جرأت ­ورزی را به دانش ­آموزان مبتلا به اختلال‌های یادگیری ویژه آموزش دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of assertiveness skills training on academic self-concept in students with special learning disabilities with high and low school belonging

نویسندگان [English]

  • Abolghasem Yaghoobi 1
  • Sahar Kolivand 2
  • Rasool Kord Noghabi 3
  • Khosro Rashid 3
1 Professor, Department of Psychology, Faculty of economics and Social Science, University of Bu-Ali sina, Hamedan, Iran.
2 MSC. Department of Psychology, Faculty of economics and Social Science University of Bu-Ali sina, Hamedan, Iran.
3 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of economics and Social Science, University of Bu-Ali sina, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

 The aim of this study was to investigate the effectiveness of assertiveness skills on the academic self-concept of students with learning disabilities with a sense of high and low suspension to school. Research method was semi-experimental with pre-test and post-test design. The statistical population of the study included all students referred to Mehr Learning Special Medical Center in Tuyserkan, in the academic year 2019-2020; So that 32 stdents were selected as the sample by available sampling method from among student with special learning difficulties. The research tools included Academic Self-concept (ASC) and Student Sense of Connectedness Scale (SSCS). The sample was divided into two groups of 16 people with low and high sense of school connectedness based on Student Sense of Connectedness Scale. Then the individuals underwent 8 sessions of assertiveness skills training. Data were analyzed using paired t-test and one-way analysis of covariance using SPSST-23 software. The results showed that the teaching of assertiveness skills is effective on the academic self-concept in both groups with a sense of high and low connectedness to school. Also, the results of experiments and data analysis showed that teaching assertiveness to the students with high sense of connectedness was more effective in increasing the feeling of connectedness to school .Therefore, it is recommended that school counselors and the Rehabilitation and Education Center teach students with learning disabilities to learn spesific learning difficulties in educational and therapeutic situations.                  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic Self-Concept
  • Boldness Skills
  • Learning Disability
  • Sense of Belonging to School

مراجع

آج، آ.، ایشانی، ف.، ادی­زاده، م.، بایلری، آ.، جاهدی، ح.، ایری، م.، و مرادی، ف. (1395). رابطه جرأت­ورزی و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان. کنفرانس بین­المللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی. 16خرداد 1395، باتومی، گرجستان.
افشاری­زاده، ا.،کارشکی، ح.، و ناصریان، ح. (1392). بررسی ویژگی­های روان­سنجی پرسشنامه خودپنداره تحصیلی دانش­آموزان دبستانی شهر تهران. فصلنامه علمی- پژوهشی روش­ها و مدل­های روان­شناختی. 3(11)، 66-53.
بیابانگرد، ا. (1384). رابطه میان عزت نفس، انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانش­آموزان سال سوم      دبیرستان­های تهران. فصلنامه علمی مطالعات           روان­شناختی. 1(4)، 144-131.
جلالی، م.، زرگر، م.، و طالشیان، م. (1393). رابطه بین      جرأت­ورزی و تفرد در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی. نشریه پژوهش در نظام­های آموزشی. 8 (25)،104-85.
حسینی دولت آبادی، ف. (1386). نقش خودپنداره در موفقیت تحصیلی دانش­آموزان با تکیه بر وظایف معلمان. مجله پیوند. (340)، 39-33.
حکیم­زاده، ر.، درانی، ک.، ابوالقاسمی، م.، و نجاتی، ف. (1393). بررسی رابطه­ی احساس تعلق به مدرسه با انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دوره متوسطه نظری شهر اصفهان. مجله علوم تربیتی، 21(1)، 166-151.
خداوردیان، س. (1394). واژه­نامه­ی فشرده­ی انجمن روانشناسی آمریکا. تهران: نشر ارس.
دربان، ز. (1391). بررسی میزان احساس تعلق به مدرسه و رابطه با عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان سمنان. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره مدرسه، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
رزاقی، س.،  و نیک صفت، ه. (1398). اثربخشی درمان ذهن آگاهی بر احساس تنهایی و خود پنداره دانش­آموزان ابتدایی دارای اختلال یادگیری شهرستان رشت. سومین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در روان­شناسی، مشاوره و علوم آموزشی. 17 اردیبهشت 1398، تفلیس، گرجستان.
سیاه کمری، ا.، و معصومیان، س. (1398). آموزش فنون و مهارت­های جرأت­ورزی. تهران: نشر دانژه.
فرهنگی، ع.، و عبدالعلیان، م. (1395). اثربخشی آموزش  مهارت­های اجتماعی بر خودپنداره و حساسیت اضطرابی دانش­آموزان مبتلا به ناتوانی­های یادگیری. مجله   ناتوانی­های یادگیری. 5(4)، 58-43.
قاسمی، م. (1392). تأثیر آموزش مهارت­های اجتماعی بر خودپنداره و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دارای اختلال سلوک، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی.
کاوه، م.(1391). آسیب­شناسی بیماری­­های اجتماعی (جلداول). تهران: نشر جامعه­شناسان.
کریمی، ی. (1392). اختلالات یادگیری: مسائل نظری و عملی به انضمام مطالعات موردی نمونه. تهران: نشر ساوالان
گلدار، د.، و گلدار، ک. (۲۰18). راهنمای عملی مشاوره با کودکان. مترجم، مینو پرنیانی. (1397). تهران: نشر رشد.
گنجی، م. (1397). آسیب­شناسی روانی بر اساس DSM-5. تهران: نشر ساوالان.
مکیان، ر.، و کلانترکوشه، س. م. (1394). هنجاریابی پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه و ارتباط آن با فرسودگی تحصیلی و انگیزش پیشرفت در میان دانش­آموزان شهر تهران. فصلنامه اندازه­گیری تربیتی. 5(20)، 138-119.
مهرابی­زاده هنرمند، م.، تقوی، س. ف.، و عطاری یوسف، ع. (1388). تأثیر آموزش جرأت­ورزی بر مهارت­های اجتماعی اضطراب اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دختر. مجله علوم رفتاری. 3(1)، 64-59.
موتابی، ف.، و کاظم­زاده عطوفی، م. (1385). پروتکل آموزش مهارت­های جرأت­ورزی. تهران: ارس.
میرزابیگی، ا.، بختیارپور، س.، صعادی زهرا، ا.، مکوندی، ب.،  و یاشا، ر. (1397). مقایسه سرزندگی تحصیلی، احساس تعلق به مدرسه، انگیزه پیشرفت تحصیلی در بین      دانش­آموزان دختر و پسر مدارس متوسطه دوم شهر ایلام. نشریه پژوهش در نظام­های آموزشی. 12(40)، 1104-1085
نعامی، ع.، شمس علیزاده، ن.، و عبدی، ع. (1395). اثربخشی برنامه آموزش مهارت جرأت­ورزی بر میزان کمرویی و خودپنداره کلی دختران نوجوان. فصلنامه علمی-پژوهشی زن و جامعه. 7(1)، 199-181.
هاشمی، س. م. (1374). خودانگاره و پیشرفت تحصیلی. ماهنامه پیوند. (188)،47-44.
توانمندسازی کودکان استثنایی
دوره 13، شماره 2
تیر 1401
صفحه 53-44

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 دی 1400
  • تاریخ بازنگری: 19 دی 1400
  • تاریخ پذیرش: 04 اسفند 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار