اثربخشی آموزش راهبرد خودنظارتی توجه بر افزایش درک عددی دانش‌آموزان با مشکلات ریاضی پایه اول دبستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استنثائی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران

2 استادیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استنثائی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران

3 استاد گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استنثائی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش راهبرد خودنظارتی توجه بر افزایش درک عددی دانش‌آموزان با مشکلات ریاضی پایه اول دبستان بود.پژوهش حاضر، یک مطالعه شبه‌‌آزمایشی با استفاده از طرح تک‌آزمودنی از نوع چند خط پایه با آزمودنی­های مختلف بود. جامعه آماری پژوهش شامل 6 دانش­آموزان دختر با مشکل یادگیری ریاضی در پایه اول دبستان مدرسه سلامت شهرستان کاشان در سال 98-97 بودند که از میان آن‌ها 3 دانش­آموز دختر با مشکل ریاضی در این پژوهش شرکت کردند. به‌منظور تشخیص اشکالات آزمودنی‌ها از آزمون تشخیص ایران کیمت  (IKMDT)، پرسشنامههای اطلاعات جمعیتشناختی (DIQ) و فهم عدد جردن (JNST) و برنامه‌ خودنظارتی توجه (SAP) استفاده‌ شد. آزمودنی­ها به مدت شش هفته (هفته­ای دو جلسه 45 دقیقه­ای) تحت آموزش راهبرد خودنظارتی توجه قرار گرفتند. نتایج توسط روش تحلیل دیداری (بصری) و با استفاده از شاخص­های گرایش مرکزی و شاخص اندازه اثر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.بر اساس داده­های حاصل از پژوهش آموزش راهبرد خودنظارتی­ توجه موجب افزایش و بهبود مهارت توانایی درک و فهم عدد دانش‌آموزان با مشکل ریاضی در پایه اول دبستان نسبت به خط پایه همان آزمودنی­ها شد.نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش برنامه خودنظارتی توجه سبب افزایش توجه دانش­آموزان در حین انجام تکالیف شده و عملکرد تحصیلی آنان را افزایش داد. به­طور کلی، میتوان نتیجه گرفت که آموزش راهبرد خودنظارتی توجه بر افزایش درک عددی دانش­آموزان با مشکلات ریاضی مؤثر بود و نقش پیشگیرانه­ای در مشکلات ریاضی در سنین بالاتر خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of self-monitoring attention education strategy training on increasing number sense of students with math problems in elementary school

نویسندگان [English]

  • Mohsen Ghadiri 1
  • Fatemeh Nosrati 2
  • Bagher GobariBonab 3
1 M.A. student in Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Assistant professor of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Professor of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate the effectiveness of attention self-monitoring strategy training on increasing number sense of students with math problems in elementary school. The present study was a quasi-experimental study using a single-pilot multi-baseline design with different subjects. The statistical population of the study consisted of 6 girl students with mathematical learning problems at first grade of elementary school who were studying in Kashan Health School in 2019 from among whom 3 female students with math problems participated in this research. In order to identify the problems of the subjects, IranKey Math Diagnostic Test(1986), Demographic Information Questionnaires, Jordan's Number Sense Test (1995) and Self-monitoring Attention Program were used. Subjects were trained in self-monitoring strategy for 6 weeks (two sessions of 45 minutes per week). Results were analyzed by visual analysis using central tendency indices and effect size index (PND). Based on the results of the research, self-observation strategy training had a positive effect on increasing the ability to understand and comprehend the numbers in students with math problem in the first grade compared to the baseline of the same subjects. The results of this study showed that attention training increased students' attention during homework and increased their academic performance. In general, it can be concluded that attention-based instruction training has been effective in increasing students' numerical understanding of mathematical problems and will have a preventive role in mathematical problems of later ages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • number sense
  • math problems
  • self-monitoring attention
تقی‌زاده، س.، نریمانی، م.، صادقی هشجین، گ.، و بشرپور، س. (1397). اثربخشی آموزش ادراک دیداری بر بهبود توجه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی. مجله روانشناسی مدرسه. 7(1)، 120-102.
جدیدی فیقان، م.، فرامرزی، س.، عابدی، ا.، جمالی، س.، و جدیدی، م. (1393). اثربخشی مداخله‌های زودهنگام آموزشی بر فهم عدد در کودکان پیش‌دبستانی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. ۱۵(۲)، ۸۵-۷۸.
خیراتی، ح.، غباری‌بناب، ب.، و به­پژوه، ا. (1398). اثربخشی خودنظارتی توجه بر عملکرد تحصیلی و توجه در دانش­آموزان با مشکلات خواندن. مجله ناتوانی­های یادگیری. ۸(4)، 54-27.
سرفرازی، م. (1398). تأثیر خودنظارتی توجه در انتقال جایگاه اعداد و صحت محاسبات ریاضی در دانش­آموزان با مشکلات ریاضی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
سیدی، ف.، و بدری، ر. (1394). اثر آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد حل مسئله ریاضی دانش­آموزان پسر ابتدایی دچار ناتوانی ریاضی. نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزیابی. 29(8)،
20-9.
طاهری، م.، ظفری، س.، و مرادپور، ز. (1396). مروری بر راهبردهای خودنظارتی در کودکان استثنائی. فصلنامه مطالعات روا‌‌‌‌ن‌شناسی و علوم تربیتی. 16، 197-167.
فتحعلی­پور، غ.، غباری­بناب، ب.، و به­پژوه، ا. (1395). اثربخشی آموزش مهارت­های خودنظارتی توجه برافزایش توجه در دانش‌آموزان با مشکلات خواندن. مجله تعلیموتربیت استثنائی. 6(۱۴۳)، ۱۳-5.
کاپلان، هـ.، و سادوک، ب. (1398). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری/ روان­پزشکی بالینی، ترجمه فرزین رضاعی. تهران: ارجمند.
گلپرور، ف.، میرنسب، م. م.، و فتحی آذر، ا. (1389). اثربخشی آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد حل مسئله ریاضی دانش‌آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی دچار ناتوانی ریاضی. فصلنامه روانشناسی کاربردی. 4 و ۳(15)، 54-41.
محمداسماعیل، ا.، و هومن، ح. (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی‌مت. تهران: سازمان آموزش‌وپرورش کشور.
نوری، ز.، نصرتی، ف.، و رحیمی‌نژاد، ع. (1397). بررسی موردی راهبرد خودنظارتی توجه در افزایش توجه و دقت خواندن دانش­آموزان سندرم داون. مجله پژوهشهای کاربردی روان‌شناختی. 9(4)، 21-38.
هالاهان، د،. پی. لوید، ج.، و کافمن ج، م. ویس، م، پ؛ و مارتینز، ا، اِ. (1398). اختلال‌های یادگیری (مبانی، ویژگی‌ها و تدریس مؤثر. ترجمه حمید علیزاده، قربان همتی علمدارلو، صدیقه رضائی دهنوی و ستاره شجاعی. تهران: ارسباران.