اثربخشی آموزش حل‌مسئله بین‌فردی بر مهارت‌های اجتماعی و عزت‌نفس نوجوانان آهسته‌ گام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 کارشناسی ارشد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش مهارت­های حل‌مسئله بین‌فردی بر مهارت­های اجتماعی و عزت‌نفس نوجوانان آهسته‌ گام بود. این مطالعه شبه‌آزمایشی با طرح پیش­آزمون و پس­آزمون، با گروه آزمایش و کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان دختر (120 دختر) آهسته‌ گام شهرستان شهریار در سال تحصیلی 1397 بود. از میان آن‌ها ۳۰ دانش­آموز به‌صورت در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. ابزارهای سنجش شامل، مقیاس‌های مهارت‌های اجتماعی فرم معلم (SSRS) و عزت‌نفس روزنبرگ (SES) بودند. برنامه مداخله حل‌مسئله بین‌فردی برای گروه آزمایش به‌صورت گروهی طی 10 جلسه 60 دقیقه‌ای ارائه شد. داده­ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار 22Spss- تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج نشان داد که برنامه مداخله در افزایش مهارت همکاری، جرئت‌ورزی، خودکنترلی و به‌طور کلی مهارت‌های اجتماعی (05/0(P<، همچنین بهبود عزت‌نفس دانش­آموزان گروه آزمایش مؤثر بوده و تفاوت میانگین­های نمرات دو گروه به لحاظ آماری معنادار است (05/0(P<. بر اساس یافته­ها می­توان نتیجه گرفت که آموزش حل‌مسئله بین‌فردی، باعث افزایش مهارت‌های اجتماعی و عزت‌نفس نوجوانان آهسته‌ گام می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of interpersonal problem-solving program on social skills and self-esteem of slow-paced adolescents

نویسندگان [English]

  • Elham Hakimirad 1
  • leila Kashani Vahid 2
  • Mina Asareh 3
1 Assistant professor, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 M. A. Psychology and Education of Special Children, Azad University Science &amp; Research Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of interpersonal problem-solving training on social skills and self-esteem of slow-paced adolescents. This study was conducted through a quasi-experimental research with a pretest-posttest and a control group design. The statistical population included all slow-paced girl students in 2019 year in Shahriar City. From among these, 30 students were selected and randomly assigned to the experimental (n=15) and control (n=15) groups. Social Skills Rating System- teacher forms (SSRS) and Rosenberg Self-Esteem Scale (SES) were used as dependent variable measuring tools. The participants of the experiment group received the interpersonal problem solving intervention program in 10 sessions for 60 minutes. The obtained data was analyzed using Multiple Analysis of Covariance (MANCOVA). Results indicated that the intervention had statistically significant effects on enhancing cooperation, assertiveness, self-control and overall social skill (P<0.05), as well as improving the self-esteem (P<0.05) of the students in the experimental group. According to the findings, it can be concluded that interpersonal problem-solving training can be effective in enhancing social skills and self-esteem of slow-paced adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Problem solving
  • self-esteem
  • slow- paced
  • social skills
اسدی گندمانی، ر، پزشک، ش.، هاشمی، ژ.، و صرامی، غ. (1395). مقایسه اثربخشی آموزش حل مسئله و ایفای نقش بر مهارت­های اجتماعی افراد کم­توان ذهنی خفیف. فصلنامه علمی- پژوهشی کودکان استثنائی. 16(2)، 42-31.
امیدی، ح.، ساجدی، ف.، رستمی، ر.، و بخشی، ع. (1397). اثربخشی آموزش مهارت­های اجتماعی بر عزت‌نفس دانش­آموزان مبتلا به اختلال کم‌توجهی و بیش فعالی. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی. 9(2)، 37-27.
پوررجب، م.، بابا احمدی میلانی، س.، و سخایی، غلامحسین. (1398). بهبود رفتارهای سازشی و عزت‌نفس در کودکان کم‌توان ذهنی از طریق آموزش داستان­های اجتماعی. نشریه پیشرفتهای نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزشوپرورش. 2(13)، 96-83.
جناآبادی، ح. (1395). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر افزایش اعتمادبه‌نفس کودکان دارای اختلال یادگیری کلامی و کودکان دارای اختلال یادگیری غیرکلامی. فصلنامه ناتوانی­های یادگیری. 5(2)، 70-82.
خلیلی، ز.، و انصاری شهیدی، م. (1397). بررسی اثربخشی نمایش درمانی بر مهارت­های اجتماعی و بازشناسی هیجانی در کودکان اُتیسم با عملکرد بالا. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی. 9(1)،65-78.
سوری، ا.، و نورمحمدی، ه. (1394). تأثیر مهارت‌های اجتماعی فرماندهان صف بر روی سازگاری دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی. فصلنامه علمی- پژوهشی آموزش در علوم انتظامی. 3(3)، 157-191.
شکوهی‌یکتا، م. (1393). آموزش مهارتهای حلمسئله به کودکان (مهدکودک و پیش­دبستانی). تهران: سپیدبرگ.
شکوهی­یکتا، م.، زمانی، ن.، پورکریمی، ج.، و شریفی، ع. (1393 الف). تأثیر مداخلات شناختی به شیوه حل‌مسئله اجتماعی در بهبود روابط بین‌فردی و کارکردهای اجرایی دانش­آموزان دیرآموز. مجله علمی- پژوهشی علوم روانشناختی. 13(52)، 504-490.
شکوهی‌یکتا، م.، زمانی، ن.، پورکریمی، ج.، و شیخ محمدی، ع. )1395). اثربخشی آموزش برنامه ارتباط بین‌فردی مربی ‌محور بر توانش حل مسئله کودکان پیش‌دبستانی. مجله علوم روانشناختی. 15(59)، 363-348.
شکوهی‌یکتا، م.، زمانی، ن.، دوایی، م.، شریفی، ع.، و رفیع‌خواه، م. (1393 ب). کارآیی آموزش حل‌مسئله اجتماعی برای کودکان پیش­دبستانی و دبستانی: اصلاح رفتار با رویکرد شناختی. فصلنامه پژوهش­های کاربردی روانشناختی. 5(3)، 228-213.
شکوهی‌یکتا، م.، زمانی، ن.، و پورکریمی، ج. (1393). اثربخشی آموزش حل مسئله بین‌فردی بر افزایش مهارت‌های اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری دانش­آموزان دیرآموز پایه اول دبستان. فصلنامه مطالعات روانشناختی. 10(4)،31-7.
کاکابرایی، ک.، و امامی آل‌آقا، ش. (1397). اثربخشی آموزش حل‌مسئله بر مشکلات رفتاری کودکان سنین پیش‌دبستانی دارای اختلال رفتاری. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی. 9(1)،
51-64.
کوشکی، م.، کرامتی، هـ.، و حسنی، ج. (1397). اثربخشی آموزش خودکارآمدی بر استرس تحصیلی و مهارت­های اجتماعی دانش‌آموزان دختر. فصلنامه روانشناسی مدرسه. 10(2)،
196-213.
گنجی، م. (1394). راهنمای کامل تغییرات و نکات ضروری .DSM-5. تهران: ساوالان.
میرز، ا، ل.، گامست، گ.، و گارینو، ا. ج. (1391). پژوهشهای چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر). چاپ اول. ترجمه حسن‌پاشا شریفی، ولی‌الله فرزاد، سیمین‌دخت رضاخانی، حمیدرضا حسن آبادی، بلال ایزانلو و مجتبی حبیبی. تهران: رشد.
نسائیان، ع.، و اسدی گندمانی، ر. (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر مشکلات رفتاری نوجوانان با کم‌توانی ذهنی. فصلنامه توانبخشی. 17(2)، 167-158.
نیکنام، ک.، غباری‌بناب، ب.، و حسن‌زاده، س. (1398). تأثیر آموزش حل‌مسئله خلاقانه بر خلاقیت و رضایت از زندگی دانش‌آموزان پسر تیزهوش. فصلنامه سلامت روان کودک. 6(2)، 217-205.