پیش‌بینی اختلالات رفتاری برونی‌سازی براساس سبک دلبستگی و رابطۀ مادر- فرزند در کودکان تیزهوش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 عضو هیأت علمی و استادیار رشته روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران. تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی اختلالات رفتاری برونی‌سازی براساس سبک دلبستگی و رابطۀ مادر- فرزند در کودکان تیزهوش انجام شد. این پژوهش یک تحقیق همبستگی از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی بود و به روش پس‌رویدادی اجرا شد. جامعۀ آماری شامل تمامی کودکان تیزهوش دختر و پسر دبستانی شهر تهران در سال تحصیلی 1396-1395 بود که از بین آن‌ها، نمونه‌ای به حجم 60 نفر به‌شیوۀ در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، شامل پرسشنامۀ سبک میانی دلبستگی هالپرن و کاپنبرگ (2006) و پرسشنامۀ رابطۀ مادر- فرزند (1961) و سیاهۀ رفتاری کودکان آخنباخ (2001) بود. برای تحلیل داده‌ها و به‌منظور پیش‌بینی اختلالات رفتاری برونی‌سازی براساس سبک دلبستگی و رابطۀ مادر-فرزند از تحلیل رگرسیون چندگانه به صورت همزمان استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی این موضوع هستند که میان حمایت بیش از حد و طرد و سهل‌گیری بیش از حد مادر با بروز اختلالات رفتاری برونی‌سازی شده در فرزندان تیزهوش آن‌ها رابطه‌ای مثبت و معنادار مشاهده شد. همچنین مشخص شد که رابطۀ مثبت و معناداری میان وجود سبک دلبستگی آسیب‌دیدۀ میان مادر-فرزند با بروز اختلالات رفتاری برونی‌سازی شده در فرزندان وجود دارد. در نتیجه با تغییر سبک دلبستگی و افزایش تعامل مثبت میان مادر و فرزند می‌توان اختلالات رفتاری برونی‌سازی را در کودکان تیزهوش دبستانی کاهش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The prediction of externalizing behavior disorders based on attachment style and mother-child relationship in gifted students

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Atefeh Mahdavi 1
  • Sogand Ghasemzadeh 2
1 Ph.D. Student of Psychology and Education of Exceptional Children, Islamic Azad University of Science and Research Branch
2 Assistant Professor in Psychology and Education of Exceptional Children, Tehran University.
چکیده [English]

Aim: This study investigated the prediction of externalizing behavior disorders based on attachment style and mother-child relationship in gifted students. Method: This research is a correlational descriptive-analytic study that was performed by the post-test method. The statistical population consisted of all of gifted girls and boys in primary school in Tehran during the academic year of 1396-1395 and to carry out this study, 60 people of the defined population were selected by convenient sampling method. Tools in this study were Kinship Center Attachment Questionnaire (2006), Mother-Child Relationship Questionnaire (1961) and Children Behavior Check List (2001). To analyze data and in order to predict externalizing disorders based on attachment style and mother-child relationship, multiple regressions was used. Results: Results showed that the relationship between oversimplifying, over-rejection, over-supporting of mothers and externalizing behavior disorders in gifted children was positive and significant. Also it was found that a damaged mother-child attachment style is a predictor of externalizing behavior disorders in gifted children. Conclusion: So based on changing attachment styles and making a good mother-child relationship, the externalizing behavior disorders in gifted students can be reduced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • externalizing behavior disorders
  • attachment style
  • mother-child relationship
  • giftedness
اسماعیل‌پور، خلیل.، میر، افروز و زارعی، احمد (1395). رابطۀ مشکلات دلبستگی با علائم اختلال نافرمانی مقابله‌ای کودکان. فصلنامه سلامت روانی کودک، 3(3):73-83.
امینی، فرشته و میرزایی، زهرا (1393). تعیین سهم مشکلات عاطفی، رفتاری و اجتماعی بر اساس رابطه عاطفی مادر- کودک کودکان 6 تا 12 سال منطقه 6 آموزش و پرورش شهر تهران. کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی و مطالعات رفتاری. آذر 1393.
خانجانی، زینب.، هاشمی، تورج و الهام‌فر، فریبا (1390). بررسی رابطۀ شیوه‌های فرزندپروری و سبک‌های دلبستگی با نشانه‌های افسردگی نوجوانان. فصلنامه علوم تربیتی، 4(14): 91-106.
خانجانی، زینب (1384). تحول و آسیب شناسی دلبستگی از کودکی تا نوجوانی. انتشارات فروزش. چاپ اول.
خدام، حمیرا؛ مدانلو، معصومه؛ ضیایی، طیبه و کشتکار، عباسعلی (1388). اختلالات رفتاری و عوامل مرتبط با آن در کودکان سن مدرسه شهر گرگان. پژوهش پرستاری، 4(14): 37-29.
سجادی، مژگان.، سرابیان، سعید و شریفی درآمدی، پرویز (1392). مقایسه پرخاشگری نوجوانان بر اساس سبکهای فرزند پروری والدین و سبکهای دلبستگی والد- فرزند. مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، 31(4): 306-298.
سلیمانی، حمیده.، بشاش، لعیا و لطیفیان، مرتضی (1393). خصوصیات روانسنجی پرسشنامه روابط میانی دلبستگی برای دوره سنی میانی کودکی، روش ها و مدل های روانشناختی، 4(16): 63-41.
ضمیری، راضیه (1384). بررسی رابطۀ بین نوع زایمان و رابطه عاطفی کودک و مادر در دختران مقطع پیش دبستانی (مهدکودک‌های تحت نظارت سازمان بهزیستی شهرستان مشهد)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد رودهن.
علیزاده، حمید  و یاری، مهناز (1385). بررسی شیوه‌های فرزندپروری در خانواده‌های جوانان دارای اختلال رفتاری و بدون اختلال. مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 2(2):704-697 .
کارازه، شیلا.، عبدی، منصور و حیدری، حسن (1394). بررسی کارکرد خانواده و نقش سبک‌های فرزندپروری مادران در پیش‌بینی مشکلات رفتاری. اندیشه و رفتار، 9(36):17-26
میرزایی، مهشید.، چهرزاد، مینومیترا و یعقوبی، یاسمن (1388). سبک‌های فرزندپروری والدین شهر رشت. پرستاری و مامایی جامعنگر،19(61):31-27.